På scenekanten

Torstein Tvinnereim og Nils Petter Hauge spelar kabaret

Høyr radiomeldinga

Laurdagskveld på Smak Kafé i Stryn. Première på ”Kafékabaret – ein gong te!” Torstein Tvinnereim har skrive det aller meste. Han har med seg Nils Petter Hauge i framføringa, og eit særs godt band. Styrken med kabareten er ”feel good” og svakheita er at det går litt omstendeleg og treigt.

Her får dei lokale heltane sitt. Hotelldirektør og ”parkeringsvakt” Per Garen på Videsæter kjempar mot mobilmaster, og nyeordføraren i Stryn Sven Flo endrar tidsrekninga som Messias gjorde i si tid. Kabareten har definitivt lokalrevypreget. Og ein del av framsyninga er ein slags ”bygdestandup frå gamlelæraren”. 

”Bella” og ”maskefall” er toppnummer. Eit mimrenummer  om Kafé ”Bella” i Stryn, som var nedlagt for meir enn 20 år sidan, rører publikum. Folk får dogg i auga når det vert mimra om kafévertinnene som steikte karbonadane i meierismør. Eit anna toppnummer er ”maskefall”, der det ”å tape maska i livet” også får ei konkret parallellhistorie når du ”mister ned ein maske” under innlæringa av strikkekunsten på ungdomsskulen. Eitt flott og varmt nummer! Det gjeld ”å finne tråden” når ”livet kjem i nye mønster”. Ein meisterleg tekst, Torstein Tvinnereim. Jess! 

Eg synest tekstgrunnlaget jamt over er godt. Men radarparet Tvinnereim og Hauge legg seg til ein vane med å overforklare nummera både før og etter. Eg har ein mistanke om at dei fleste nummera ville greidd seg utan overforklaring, og at ein strammare regi ville heva kvaliteten på kabareten ytterlegare. Ein del av tekstane hadde også lite framdrift og i litt for mange nummer vart teksten altfor repeterande. Men la det vere sagt: Publikum let ikkje til å kjede seg sjølv om det heile drog ut. Men så hadde dei fleste ete middag på kaféen før framsyninga. Dei nesten 100 frammøtte på heilaften var mette og nøgde.

Musikken må nemnast spesielt. Bandet er godt, og melodivalet er framifrå. Fengande og flott. Radarparet på framsyning er også godt. Det er nakent å sitje to mann i front for bandet og levere ein så lang kabaret. Det dreg likevel ned at dei to er så bundne av manus. Dette dreg ned den direkte formidlinga av stoffet over scenekanten. Gutar: De har godt innhald. De er gode. Men de må lære dykk meir av stoffet, slik at formidlinga vert eit hakk betre. Ja, eg veit at det er masse arbeid med ei slik framsyning. Men eg må likevel seie: Jobb hardare gutar! De får betalt i enno betre direkte formidling. Garantert!

Oppsummert: Kabareten ville vunne på ein strammare regi. Meiner eg. Når ei slik framsyning har to desiderte toppnummer, så er eg nøgd. Eg køyrde bil to timar på tamp etter kabareten. ”Bella” og Maskefall” kverna i hovudet mitt heilt til eg slokna på puta.

    Kona til den sovande Sebjørn vart fint tolka av Katrine Lunde Mackenzie  Foto: Olav Reiakvam                                                             

Høyr radiomeldinga

Boka til Olaug Nilssen «Få meg på, for faen» kom på scenen på SoF teater. Det var première i Førdehuset torsdag kveld. Ei storsatsing med åtte skodespelarar i ørten rollar. Scena stod i ro, medan lyset dreiv forteljinga rundt i ei teknisk krevjande framsyning som også snurra video på bakveggen. Der spelefilmen fokuserer på Alma sin pubertetssex, dekker teaterstykket langt på veg heile boka. 

Damer som ikkje vert sett er hovudtema. Frå den sprengkåte Alma til den namnlause åttebarnsmora ”Kona til Sebjørn” og dottera hennar – Maria – som vaskar og studerer sosiologi.

Regissør Bodil Kvamme gjer ein god jobb med stoffet, og scenograf Leiko Fuseya har laga ei funksjonell scene. Videoklippa på bakveggen står delvis som sjølvstendig uttrykk, og av og til spelar videoen i sikkert samspel med spelet på scenen. Det er den saumlause samansyinga av regi, scenografi og bruk av musikk, lys og video som løftar framsyninga. Skal eg likevel trekke fram eit negativt trekk med regien, så er det at den av og til vert litt fragmentert. I enkelte parti vert det vanskeleg å fylgje med når det føregår ulike spel på ulike delar av scenen. Samstundes er denne herlege og draumaktige flyten noko av styrken med stykket. So samansett er godt teater.

Musikken må nemnast spesielt. Utval av musikk og timinga i bruken av den hevar stykket. Den gir oss gode stemningar som underbygger humoren og varmen i stykket. Dette er eit teaterstykke der stemningar mellom folk er avgjerande. Damene som ikkje vert sett. Tilhøva i familien, nærleiken og sårheita i det sexuelle, arbeidsplasshumoren osb vert godt formidla. Vi kjenner oss att og humrar med.

Litt naivt 70-tals. Framsyninga vert på eit vis litt 70-tals i måten å presentere problemstillingane på. Eg knip meg i armen og lurer på kor mange gongar eg har sett desse rollesjablongane. Vonleg er det eit grep frå forfattar og regissør for å vise oss at gamle sanningar ikkje går av moten. Naiviteten er ein raud tråd i stykket. Den fylgjer ”Kona til Sebjørn” til Stortinget når ho kjempar for den lokale Nepefabrikken, og slutten på stykket er også naivt framstilt. Naivitet så det held. Overtydeleg. Sjablongane lenge leve! 

Dei åtte skodisane gjer ein skikkeleg jobb. Viss eg må dra fram nokre prestasjonar, så må Lars Melsæter Rydjord sin humoristiske presentasjon av «Sjefen for Nepefabrikken» kome høgt på lista. Fornøyeleg. Men min premie som beste skodespelar går til den namnlause ”Kona til Sebjørn” solid tolka av Katrine Lunde Mackenzie. Ho spelte variert og med ”tilstedeværelse” heile stykket tilendes.

Oppsummert. Ei teknisk krevjande oppsetjing kom vel i hamn på premièren. Eit viktig stykke med eit viktig tema: Korleis er det for enkeltmenneske og ikkje verte sett? No skal stykket ut på vegen og mellom anna vitje mange vidaregåande skular. Då vil framsyninga få røyne seg mot det ungdommelege publikumet. Vil ungdomen ramle av i dei mest fragmenterte partia, eller er nettopp ungdomen ekspertar på ”multitasking”?

Festivalsjef Steinar Vigdal dreg opp stemninga

Høyr radiomeldinga   Høyr festivalsjef Steinar Vigdal

Denne helga valde eg kulturarrangement etter namnet. Den mest poetiske tittelen eg veit om: Blåe tonar under breen. I Jostedalen. Det er ferdagskveld. Eg sluker middagen, let Jølster vere ein transportetappe, tek til venstre før Loftesnesbrui i Sogndal, og held deretter stort sett til venstre. Det slår meg: Reisa på ein slik septemberkveld er ein del av kulturopplevinga. Dei siste solstrålane heldt framleis fyr i vardane på Sognefjella når eg slakkar opp framfor Jostedal Hotell. Breheimsenteret er nedbrent og dei blåe tonane er tilbake på hotellet der det starta for ni år sidan.  

Dei lokale først og sist. Det lokale bandet nrwy (Norway?) er fyrst på, så kjem gjestane; Linda Kvam med country og blues – før Reidar Larsen avsluttar ein gong ut på natta med den tyngste bluesen. Dei lokale heltane nrwy kan smykke seg med fersk andreplass på fylkestoppen. Men sjølv om dei lokale musikkarane er først på, så er det lokale publikumet ikkje heilt klare i startblokkene. Det er gjestar frå andre bygder som fyller opp fyrst. Helsearbeidarar frå Drammen benkar seg ein time før fyrste konserten startar. Dei er på sin årlege …. ja, nettopp Blåtur. Truleg er Jostedølene dei siste som går heim.                  

Treffplass med rom for fleire tungemål. Eg veirar fort at sjølv om dette er festivalen som i fylgje eigenreklamen serverer ”Musikk med røter hjå vanlege folk”, så er eg komen på ”årets fest” i Jostedalen. Jostedalen er ein avdal med internasjonalt tilsnitt i turistsatsinga si. Framande tungemål vert ikkje berre servert frå scenen denne kvelden.                                                                

Den langstrakte konsertsalen er fleksibelt rigga for dei ulike interessene til publikum. Fremst er det stolrekker til dels oppe på fanget til musikkarane. Bak stolrekkene pressar diggarane seg fram, og stengjer effektivt for utsikt bakover. Den dansande delen av diggarane ryddar seg eit improvisert dansegolv til sides for scenen. Her vert det dans på ”sidescenen” etter kvart som trykket stig. Bak diggarane er det ei kaféavdeling. Her kan pizza og drikke plasserast på bord. Hjå dette publikumet er matgleda truleg litt større enn musikkinteressa. Heilt bak i lokalet finn vi skranken der du får billettar og nøtter, øl og vin, pizza og godekaker. Ja, for dette er den einaste ”blå festivalen” eg har sett, som tilbyd søtekaker jamsides med ølkranane. Øl og søtekaker: det må vere ”Jostedalen spesial”. I denne delen av lokalet er musikken totalt underordna. Dette er plassen for heite gjensynsklemmar og arenaen for å prate kjenning. Her dempar musikken seg sjølv. Det er mest bassen som slår igjennom.

Eg høyrer eit ekko frå valkampen. Ord som ”Bygdeutvikling og bulyst” blandar seg i bassgangane. Det lyser bulyst av bygdefolket i kveld. Fest her hjå oss. Gjestar utanfrå på scene og i sal. Musikken var flott, men festen er langt viktigare. I bygder som tek tak. Jostedalen er ei slik bygd. Ei gjestfri og open bygd i ein trong avdal med ein iskald bre. Med blåe tonar under breen.  

Ute er dogga på bilruta i ferd med å fryse til is. På heimturen kjenner eg enno den tunge blå bassen i magen. Nesten i meste laget. Sjølv om kronhjorten på Indre Hafslo støkker meg, så slepper ikkje bassen heilt taket før eg glir gjennom Fjærland. Natta før hadde hausten strødd melis på toppane. Månen kastar lyset sitt over landskapet. Eg vert melankolsk, og lurer på korleis det vil gå med bygdene våre? Berre ein ting veit eg. Bygder som skipar til fest vil ha lys i glasa litt lenger enn dei som ikkje gidd. Blues er no blues. I kveld var det bygdeblues! 

Blues etter middnatt - Reidar Larsen

Konfirmanten hadde slege om seg med store ord på Samvirkelagstrappa

Radiokåseriet om valvaka

Felles valvake i Fjordafylket på Sunnfjord Hotell er som ein gamaldags bygdefest. Hit kjem dei store. Hit kjem dei små. Hit kjem dei rutinerte festløvene. Hit kjem konfirmantane. Dei sjølvsikre og dei som bit negler. Klokka er snart ni på kvelden og det skal spelast opp. Alle veit kven som spelar i kveld. Det er folket. Det skal dansast til  26 nummer. Eitt fylkestingsresultat frå kvar kommune. Kven skal ein by opp i sjukehusvals i Eid? Kven skal du få fylgje heim att i natt? 

Fyrst kjem veggprydene. Det er Norvald Nøringseth frå SV-slekta og Trude Brosvik frå KRF-sekta. Avslappa og blide. Dei veit at dei er sjanselause – i utgangspunktet, men dei er rutinerte nok til å vite at om det vert slagsmål mellom dei andre, då gjeld det å vere edru og klar – slik SV og KRF gjerne er – for å kunne gripe den uventa sjansen du kan få på ein bygdafest. Noralv Distad frå Høgdegarden i Høgregrenda er litt meir snurten. Han trudde seg nok til større oppgåver, men må innsjå at det vert å slite Høgrebenken i ei krå i skuggen ved omnen. Der roar han seg.

Så kjem den unge og urutinerte. I konfirmasjonsdressen. Han har heile veka vore sleivkjefta på Samvirketrappa. Har spreidd om seg med alt som bygda skulle ha gjort. Om kor enkelt alt er. Frank Willy gjer ein brautande FRP-entré. Dei andre snur seg bort. Dei veit at han har den glattaste tunga og den mest nyraka sveisen. Men dei vil ikkje vite av denne betrevitaren som kjem med nye tankar, og som til overmål truar med å flytte til feit jobb i Oslo, om ikkje bygda vil høyre på – ja nettopp, høyre på han.

Så kjem dei to alle har venta på. Som dronningar til slutt. To besteveninner. Hand i hand. AP-Åshild og SP-Jenny. Men er ikkje smila litt stivare i kveld? Nokon kviskrar i krokane om at dei har krangla før dei kom. Kven skal gå først med klubbe og kjede? Kven skal dilte tre skritt bak og bere veska og tørke opp der andre har søla?

Så til Mediefolket. Før midnatt kjem dei som alltid lagar kvalm fram på dansegolvet. Mediefolket. Dei yppar som vanleg til bråk slik at dei får noko å sladre om i avisene sine og på eteren, og slik at vi andre kan legge ut kampbilda direkte på Facebook. Så går det eit gisp gjennom dansesalen. SP-Jenny og AP-Åshild går på do i lag. Journalistane hamrar på døra, og vil inn og kike. Veggpryda frå SV-slekta og KRF-sekta har reist seg, men vert ståande ved stolane på vent.

Det er dramatisk. Då går lyset! Folket har ikkje spela ferdig. Siste dans er Florø-songen, og så går lyset. Dirrande venting. Bygdefolket bed to bøner. Dei bed om at straumen må kome att så Florøfolket får spele den aller siste klinlåten. Då er det siste sjansen for å sjekke friarane før morgonen lysnar. Og dei bed om at AP-Åshild og SP-Jenny må kome ut frå do og danse siste dansen med dei. Lyset kjem att i tretida, og Florafolket syng Florø – Florø – Florø og gaular ut i valrus: Åshild – Åshild – Åshild.

Åshild og Jenny kjem nysminka ut frå do. Smila er stramme, tårene er tørka. Distad frå Høgregrenda ropar ut at han er eit godt gifte frå storgarden øvst i bygda, men dei to dronningane går rett forbi han. Berre SP-Jenny stoppar opp litt opp ved han og raudnar kledeleg. Då reiser ein slugger seg frå AP-benken. Det er slosskjempa Kjartan Longva frå Høyanger – bror til AP-Åshild – som gir Jenny eit drepande blikk – ei  ordre om å danse Florødansen. Og Åshild og Jenny dansar siste Florødans i klinsj. Det er Åshild som fører. Jenny ser i golvet, men fyl takta.

Som Tuppen og Lillemor har bestevenninnene krangla, men no ser det ut til at dei har funne saman att. Hand i hand spring dei til radiostudio syngande:

Kom å bli med bort i våres gard – Vær’ke sinna på meg mer!

Vi skal skli på kjellerlemmen – Mens de andre står og ser.

Radiomeldinga mi om valkampen

«Skule- og veg» har vore dei viktigaste fylkesdebattane. Kulturdebatten har vore nærast fråverande i skuggen av den oppsvulma folketals- og næringsdebatten. I kommunevalkampen hadde eg venta meir samhandlingsreform (helsereforma). Ordførarvalet har hatt mest temperatur i Eid, medan Frank Willy-partiet har vore klårast i fylkesvalkampen.

Kommunedebatten: Hadde trudd det skulle verte meir helsereform (samhandlingsreform). Den er stor og tung og skal starte si innfasing frå nyttår. Den legg opp til og den vil framtvinge samarbeid mellom kommunar. Hadde trudd vi skulle debattere den meir, men politikkarane visste truleg for lite, og det er dessutan lett å vike unna forpliktande samarbeidsdebattar.

Vidaregåande skule har vore viktig. Særleg den delen som vedkjem raset i elevtalet framover. Med unnatak av FRP med Høgre på slep vil dei fleste partia vente og sjå. Dei tek ikkje inn over seg alvoret i situasjonen. Dei er unnvikande på eit spørsmål som garantert vert viktig i valperioden.

Veg er ein viktig gjengangar i fylkeskommunen. Her er mykje rare prioriteringar – ofte med finansiering i lause lufta. Fylkespolitikarane har to roller – ei prioriteringsrolle og ei ombodsrolle for å presse fram meir statspengar. Engasjert vegdebatt, som neppe har gitt oss avklaringar.

Den store folketals- og næringsdebatten vart mest ”besvergelsar og fromme vitnesbyrd”. Her svingar fylkespolitikkarane seg med store ord sjølv om verkemidla er avgrensa. Dei har derimot nokre kulturkroner, men kulturdebatten har vore nesten fråverande.

Sjukehusdebatten har som vanleg ”sveve over vatnet”. Dette er ikkje ei kommunal eller fylkeskommunal sak i snever forstand, men saka er så viktig at den har vore sentral i valkampen nord for Nordfjorden. Ja, i Eid kan denne debatten avgjere ordførarvalet. Vil AP-ordførar Sonja Edvardsen verte straffa for AP-Helsestatsåden sine sjukehusinnskrenkingar i Nordfjord. Kan den veltalande og rutinerte Venstretoppen Alfred Bjørlo lage valskred?

Så personane? Kanskje vi skal starte nettopp med V-Alfred i Eid, som er den mest markante ordførarkandidaten i fylket. Han har nærast drive amerikansk presidentkampanje, og han var tøff nok i trynet til å utfordre borgfreden etter 22. juli. Han stempla Helse Førdeleiinga for å drive politikk når partia hadde landesorg. Dette var eit utspel heilt på kanten, men skal ein tru meiningsmålinga i Fjordabladet, så har han vunne på det.

Frank Willy, Jenny og Trude er dei tre mest markante fylkestoppane. På tredjeplassen har eg Trude Brosvik KRF. Ho er alltid ”på”, sakleg og rutinert. På andreplassen har eg Jenny Følling. Ho jagar klubba. Så energisk at ho av og til verkar nervøs. Eg held ho som favoritt til ordførarklubba. Ja, det gjer eg sjølv om AP skulle få flest mandat. Likevel; Valkampvinnaren er Frank Willy Djuvik frå Frank Willy-partiet. Medan dei andre partia har hatt eit lag, så har Djuvik stått som einsleg gallionsfigur for FRP – alltid blid, pågåande og veltalande. Og viktigast: Han er den klåraste politikaren i fylket. Korleis det vil gå med partiet FRP viss Frank Willy vert generalsekretær i FRP er ei anna sak. Det er eit paradoks at han som starta valkampen med mål om at folketalet i fylket skulle auke vurderer å flytte til «eit feitare kall» i Oslo!

Eg må også nemne tre andre: Norvall Nøringset frå SV har fronta miljøsaker hardast – særleg Gruvesaka i Førdefjorden. Anne Viken for Dei Grøne har sete musestille i Sverige i vekesvis. Ho er valkampens store flopp. Flopp i særklasse og utan konkurranse. Eg må også nemne Åshild Kjelsnes frå AP. Ho siktar på fylkesordførarklubba, men ho framstår neppe som engasjert nok. Dessutan har ho vore særs uklar i vegprioriteringane.

Valkampen i lys av 22. juli: Lite endringar. Vi har alltid drive ein folkeleg lokalvalkamp i dette fylket. Ungdomen gjekk glipp av skulevalsdebattane. Slik måtte det verte i år, men det var eit tap. Det er i demokratiske debattar at politikkarar får slipt argumenta sine og at veljarane får klargjord skiljelinjer. Berre å stå å messe opp eigne program liknar mest på tilbedande og einsretta hallelujamøte!    

Valkampens «største» replikk kom frå ordføraren i Eid Sonja Edvardsen: Ho skulda Alfred Bjørlo for ”å snu vinden etter kappa”! Denne forvrenginga av ordtaket om ”å snu kappa etter vinden”, var ufrivilleg komisk sidan Alfred’en har jobba mykje med vindmøller til havs. Men ”å snu vinden” er vel i overkant – nesten i klasse med ”han som stilla stormen på Genesaret Sjø”!

Oldeide leia debatten - politikkarane kjempa om ordet

 Radiodebatten på lydband   Mine vurderingar og kåring av debattvinnarar 

Dei sju listetoppane møtte kvarandre til debatt på radio på fredag. Debatten gjekk på skule, veg og næringsutvikling. Djupvik frå FRP og Følling frå SP vart debattvinnarar.

Skuledebatten vart prega av to tilhøve. «Alle» var samde om innhald. Det er berre FRP (med Høgre på slep) som tek inn over seg raset i elevtal.

Vegdebatten vart den friskaste. SP-Jenny set seg i førarsetet og gir gass. FRP-Frank er den skarpaste på prioriteringane. Livleg debatt med enormt engasjement frå alle. Bravo!

Næringsdebatten bar preg av generelle oppramsingar og ynskjelister, men den var også opplysande. Det vart nok snakka om langt fleire emne enn det fylkespolitikkarane har råderett over. Men slik er valkamp.

FRP-Frank er klårast og mest veltalande samla sett. Han har litt unotar med å snakke oppå andre. Likevel vinn han debatten i mine auge. Men la det vere sagt. Det er sju kjempande politikkarar som står i studio i nrk denne fredagen.

SP-Jenny vinn ein etter måten klar siger over AP-Åshild i kampen om fylkesordførarklubba. Ja, eg meiner det basert på denne debatten. Her avgjorde særleg vegdebatten der Jenny sette seg i førarsetet – rett nok som dei andre utan pengar – , medan Åshild vart uklar.

Seljeordførar Gunn Helgesen opnar utstillinga

Høyr meldinga  Høyr arkeolog Alf Thore Hommedal  Høyr ordførar Gunn Helgesen   

Sjå bilete frå opninga

Det er utstilling om «St Sunniva og det heilage skrinet» på Bergen Bymuseum. Eg er på opninga onsdag 7. september. Det var på denne datoen i år 1170 at Sunnivaskrinet og bispesetet vart flytta frå Selja til Bergen og Kristkyrkja. St Sunniva vart skytshelgen for Bergen. Bergensarane har lagt si flid i utstillinga.

Her er mykje myter om Sunniva, og lite (les ingen) sikre objekt. Arkeolog Jan Thore Hommedal frå Bergen Museum er fagleg ansvarleg, og Anne Mette Prestegård er utstillingsansvarleg. Eg får snike meg inn på førehand. Før ordførarar og biskopar.

Forteljarglede. Dei to ansvarlege har stor forteljarglede, og det syner i utstillinga. Mangel på objekt gjer at dei må fortelje ved hjelp av myter, legender og stemningar. Lydstemningane fungerer, alt frå bylivet i Bergen til katolsk mellomaldersong i ”kyrkjeromet”. Røykelse gir også stemning. Animasjon av kloster og den heilage hellaren er med å gi breidde i uttrykket i utstillinga. 

Gøsta av Geijerstam har illustrert ei bok som Sigrid Undseth skreiv om Sunninva-legenda på 20-talet. Utstillarane har forstørra desse bileta kraftig, og dei set ei fin stemning i den romslege utstillinga. 

Utstillinga er informativ og fin. Det gir ei god stemning å vere der, og du kan lære mykje. Kjenner eg Seljeværingane rett, så vil dei prøve å sikre seg ein etterbruk av denne utstillinga lokalt i Selje. Det bør dei! Men før det er aktuelt skal utstillinga stå eit års tid på Bergen Bymuseum. 

Så til sporten «Utstillingsopning». Her er ikkje Bergensarane (eller Seljeværingane for den del) smålåtne. Ein modell av Sunnivaskrinet vert rodd inn Vågen på vikingskipet Håkon Håkonson. Den grå himmelen sprekk opp i eitt blått glimt når Sunnivaskrinet legg til kai. Her er kostymering, bunader og barnekor. Det osar av tradisjon og vakker korsong. Stemningsfylt. Så går prosesjonen med Bjørgvinbiskop, Seljeordførar og Kinnaspelgeneral først til Kristkyrkja. Der vert det heilage ord, korsong og salmar.

Så til Bergen Bymuseum. Eit tablå syner oss korleis krafta i Sunnivaskrinet hadde vorte brukt mot bybrann. Ho var då Skytshelgen for Bergen! Så tala varaordførar i Bergen og ordførar Gunn Helgesen i Selje opningsord. Helgesen la vekt på det åndelege og på det næringsmessige i pilgrimsruta mellom Bergen og Selja. Ein KrF-ordførar i valkamp hadde såleis med seg både Gud og Mammon på bytur!

Framtidsfylket - Panel og debattleiar

Radiopptak av debatten  Mi radiovurdering av debatt og debattantar

Meir om debatten pluss nett-TV 

Radiodebatten om ”Framtidsfylket” gjekk på næringsutvikling, folketalsutvikling og ungdomssatsing. Dette vart den kjedelegaste av dei tre debattane vi har gjennomført. Dei snakka om veg. Alt frå E39 til Kyststamveg i ytre strok. Alt om breiband og fiber i den innarste avkrok. Om sentrumsutvikling i fylket der vi skal satse på dei mange små sentra. Og dei var samde. Og det er vel og bra, ja kanskje til og med imponerande. Men som debatt vart det kjedeleg.

Dette var eit hardt beite med folk, og det vart vanskeleg for dei to relativt urutinerte å nå heilt opp, sjølv om dei gjorde heiderleg innsats. Eg gir ein tredelt bestepremie etter desse kriterium:

Rolf Domstein (H-Vågsøy) har tyngde. Han står som ein påle, og legg ut om alle resultat dei får i Vågsøy. Han leverer dessutan replikken: ”Eigedomsskatt er prisen for dårlege politikkarar”. Det er steikje godt formulert!

Alfred Bjørlo (V-Eid) er den mest veltalande. Den mest engasjerte, utan å overspele. Medan dei andre stod stive som stokkar under musikkinnslaget, så lea Alfred så vidt på hovudet. Han kjem frå Malakoff-bygda! Den ledigaste.

Jenny Følling (SP-Fylket) leverte ein sterk søknad for fylkesordførarklubba. Ho var klar i utsegnene. Ho kan politikken, og når ho får presentere den spreidde sentrumssatsinga si med gode vegar (gul stripe og fiberband) mellom, så har ho den gløden som trengst i bygdefylket Sogn og Fjordane. Ho hadde dessutan den vanskelegaste jobben ved å skulle forsvare fylkesordførarklubba til SP.

Henning Flatjord var stjerna i showet

Høyr radiomeldinga mi     Høyr skrønemakar Henning Flatjord sine aller beste  

Høyr gamlerektoren på Skei -Jonas Torsheim – om nynorsk banning

Laurdagskvelden gjekk eg i Fjøsen. På Skei. På skrønekveld arrangert av Mållaget. På fjøslemmen føregjekk det dobbel fødselsdag på høgtrykk. Nede på fjøsgolvet hjå skrønemakarane var det meir glissent. Skjenk i. Kopl opp mikken. Vi er klar: 

Den lokale ”Firerbanden” var utfordra på førehand, og vi kom godt i gang. Tilsaman var eit titals skrønemakarar framme med mikrofonen. Gamlerektoren på Skei Skule – Jonas Torsheim – fekk stemninga skikkeleg til å ta av med å dra ei sann soge om nynorsk bannskap i skulegarden – det var då mållagskveld……

Kvaliteten på storlygarane var jamn og god. Dette var folk som hadde skrøna før. Skrønene var meir ujamne. Nokre datt til det platte, og noko var oppattespøta gamle vitsar. Men vi toler det litt ujamt, når toppen er strålande!

Forteljartradisjonen er gull verd, og all ære til Jølster Mållag som avslutta jubileumsveka si med ei storlygarykt. Å fortelje soger er all teater og film si sanne ”mor”. Til dei som trur at ”Stand up” er noko nytt kan seiast: Dei gamle kjøgemeistrane og historieforteljarane som underheldt i kvilestunda i potetopptaket, i slåtteteigen eller når dei retta ryggen på fiskemottaket, storlygarane som heldt folk med humør i skumringstimen og på kantina på fabrikken – desse dreiv denne folkekjære sporten lenge før mikrofonar og formelle scener var oppfunne. Det er i denne stolte tradisjonen vi høyrer på skrønemakarane i Fjøsen på Skei på laurdagskvelden. Det var godt å vere der – nett so på Rorbua i Tromsø!

Henning Flatjord var ankermannen! På ei jamt skrønemakarlag stod det fram ei strålande stjerne: Henning Flatjord frå Stardalen. Han har særs god kvalitet på skrønene. Han kan å bygge opp fram mot klimaks. Han meistrar pausane, og lyttar til publikum. Taiming, heiter det vel….. også på ein mållagskveld. På eit jamt lag, var det ein mann som verkeleg imponerte meg! Kjekt å få høyre deg, Henning! Skrønekvelden er eit format som er skreddarsydd for deg.

Å le ilag. Ja, vi løyste låtten. ”Ein god latter forlenger livet”, heiter det på bokmål. Vi kjenner det helsebringande i å le. Eg gløymer fort det middelmådige. Det som var strålande var strålande. Takk til Jølster Mållag som arrangerte. Takk til alle ti skrønemakarane som skapte stunda. Takk til Henning Flatjord!

Høyr radioopptak av skuledebatten med fylkesnyttintro

Høyr vurderinga mi av debatten   Meir om skuledebatten tysdag

Skuledebatt på Sandane tysdag på direkte ettermiddagsradio. Tek politikarane inn over seg raset i elevtal i vidaregåande skule i fylket? Stort sett nei. Det er lettare å vere svevande optimistisk enn å skjere ned.

Diffust om valfridom. Dei sausa ihop om valfridomen gjeld fridomen til skulane til å kome med fagtilbod og/eller det gjeld elevane sin fridom til å velje fritt mellom det som vert tilbydd.

Forsvarskameratane Helle og Arnestad. Fjalerordførar Helle var flink å forsvare skulen i Dale. Glupt trekk med å kople opp sak til internasjonalisering og UWC same dag. Rektor Arnestad på Sandane – med heimepublikum i ryggen – gjorde godt forsvarsarbeid for hybelskulen sin.

Uklar hybeldiskusjon. Trude Brosvik var befriande klar på radio tidlegare i veka. Ho skilde mellom dei flinke og motiverte som søkjer eit spesielt tilbod, og dei som får velje til slutt og må ta til takke med å flytte på hybel for å få eit tilbod dei gjerne skulle fåttt nærare heimen. KRF-Trude var ikkje med i denne debatten, og her vart dei to debattane sausa i hop.

Kamphanane Djuvik og Helle vann debatten. Frank Willy Djuvik (FRP) er ein klar og glimrande talar. Han er engasjert, og han er også romsleg nok til å rose sin hovudmotstandar i debatten – Arve Helle (AP-ordførar i Fjaler). Helle er også engasjert og klar, og han hadde til dei grader gjort heimeleksa med å sleppe sak om internasjonal utvikling på den lokale Fjaler-skulen tidlegare same dag. Mange er nok glade for at desse to friske debattantane ikkje var samde. Elles må det seiast: Dei andre i panelet var godt førebudde og gjorde ein heiderleg innsats, men dei vart ståande litt i skuggen av «kamphanane».