Bingo og basar

basar

Driftige basarkvinner dekker fleire bord i overfylt sal

Høyr kulturmeldinga på radio

Bingo og basar er kultur. Eg vil teste ut dei to sjangrane. Det er ein solfylt fredag i juli. Eg vitjar eit bortgøymt bakrom med bingo i eit av handelshusa i Førde i beste handelstid, og eg reiser på basar til Askrova grendehus i beste kaffitid.

Bingo for første gong. Eg er førstereisgut. No skal det prøvast. Bingo! Eg kjøper to ark. Kvart ark har 75 tal å halde styr på. Eg har med blyant, men får velmeint råd om å kjøpe tusj i kontrastfarge for kroner fem. Utgifter til inntekts ervervelse! Tala på storskjermen ligg litt føre bingoropa over høgtalaren. Eg er konsentrert, men vert litt forvirra av dei to informasjonane som er i uttakt. Heldigvis er eg langt unna full rekke når det er bingo i Sogndal, og eg kan slappe av. Eg kan lære meg systemet i ro og mak.

Eg forlangar fire ark i neste runde. Eg får kvalifiserte råd om at no tek eg vatn over hovudet. Eg er sta, og står på mitt. Eg får tilbod om å kjøpe eit ekstra kort, der eg skal få tala på eigen skjerm, slik at eg slepp å glytte opp på storskjermen. Eg takkar nei til ekstra kort og kuttar samstundes ut å sjå på storskjermen. Eg konsentrerer meg om å lytte og om å krysse ut. Det går bra, men korleis det ville ha gått om eg nærma meg vinnarsjanse, får eg aldri svar på….

Så prøver eg automaten. Vil kjøpe for ein hundrings, men får beskjed om at Atle Hamar og lotteritilsynet hans har bestemt at ein 20-kronar må ligge att å vente på meg i skranken. Logikken går langt over mitt ringe vit, men eg syg meg på tastane med 80 kroner på kortet. Noko vinn eg. Mest taper eg. Men verre. Eg merkar at eg kjedar meg. Dei andre rundt meg er også mest interesserte i seg sjølv og sine eigne tal. Når kontoen syner null, er eg letta. Eg finn tjuekronaren min i skranken. Eg kjøper ein kopp kaffi i papp, og har ein tiar til overs til ein sjokolade i nabokiosken. Ut i sola!

Basar på Askrova. Tur med hurtigbåt frå Florø. Nokre utflytte frå Askrova held laget. Vi finn grendahuset. Fullt ved borda. Dei må dekke meir i gangen. ”Vi gir gratis kaffi og mat, viss de er flinke og kjøpe lodd”, reklamerer dei. Og bygdefolk og tilreisande kjøper tungt. Vi skriv namn i bøker for dei gjævaste gevinstane som ligg i klassar for harpe (fiskeutstyr), spade og sengkle. Bygdefolket skriv berre førenamn. Når dei ropar ”Sverre” eller ”Lina og oldemor” veit alle kven det er. Er dei ikkje her, så kan grannane ta med. Basaren er dei framtøkne damene sin arena. Dei sel årar og ropar ut. Dei deler ut gevinstar, og hysjar på pratesjuke karar. Dei skjenkar kaffi og ber mat til borda. Her er ein intern bygdekontroll som gjer all verdas lotteritilsyn overflødig.

På bingoen sit ein isolert og konsentrert. På basaren må utroparen overdøyve praten. På bingoen i Førde er kven som får overskotet underordna sjølv om det er lokale idrettslag og korps i indre Sunnfjord. På basar på Askrova går overskotet til Grendahuset, og dei arrangerer basar fredag ettermiddag slik at dei også skal lokke kronene til turistar og heimkomne på helgetur.

Nokre fryktar – sikkert med rette – at automatane på bingoen er store bandittar for dei som er utsette for spelegalskap. Den lokale basaren med opne kjøp ved same bord som naboen opnar også lommebøkene på vidt gap. Ingen vil vere gjerrig når føremålet er det lokale grendehuset. Proffane stiller med eigne digre berenett for gevinstar. Åresalet gir mest kurrante matvarer og snop. Nokre byter juicepakkar mot chips over bordet.

Oppsummert: Ein lokal basar i godt lag rundt bord der ein vert ”rusa på rundstykke og kaffi” kan opne for større ”uforutsette” utgifter enn ein skarve bingoautomat. Men ein bingoautomat står der og dreg kvar dag …. på det bortgøymde bakromet. På Askrova er det ei heil veke til neste fredag. Då er det ny runde til same tid: Då er det den årlege bedehus-basaren!

PS: Eg er meir fortruleg med basar enn med bingo. Denne kulturmeldinga ber nok preg av det. Men tidene har forandra seg i basarverda i utkantane også, sjølv om kjærleiken til eige bygdelag og eige grendehus står ved lag. I 2011 er maten innkjøpt og laga til i fellesskap på grendehuset. Her er ingen heimebakst. Heller ikkje mellom gevinstane kunne eg få auge på heimelaga handverk. Den nye tida har også nådd Askrova, om nokon skulle lure på det! Ikkje ein brodert duk. Ikkje ein einaste strikka raggsokk.

Publisert i Ukategorisert | 1 kommentar

Kvinneverda på festival

Førdefestivalen opptog 2011 (Foto: Ingvild Nave/NRK)

Kulturmelding på radio   Om Festivalboka – sjå blogg under                                                                                         

Førde-Karnevalet er over! Den 22. internasjonale folkemusikkfestivalen har tona ut. ”Kvinneverd” var tema. Opningskonserten torsdag med stinn brakke i idrettshallen var eit høgdepunkt elegant leia av Sigrid Moldestad. Ein framifrå konsert i smidig flyt. Utviklinga med ”proff innpakning” held fram.

Styrken til arrangementet er:  Varierte scener og format frå idrettshall til små stover på Jølstramuseét. Konsertane og uttrykket til aktørane er godt tilpassa dei ymse scener og format. Her har festivalen utvikla seg. Festovalen har gode «B-scener». Dei satsar av og til ute, men flyttar utekonsertar og utefrukost inn i gode hus når ”festivalindianarane” har dansa vel mykje regndans. Festivalen er fgjenomsyra av flyt og presisjon, og det gir velsmurd trivsel og hyggje.

Høgdepunkt??? Først og fremst er dette ein jamn og variert festival utan dei store trekkplastra og velsigna fri for middelmådigheiter! Likevel eit par av toppane: The Mahotellea Queens frå Sør-Afrika. Vaksne damer med snart 50 år på scenen. Festivalnatt på hotellet. ”Kvinneverd” så det held. Jess! Dronningar som har vore ute ei natt og to før!

Fekk du med deg Ana Moura? Ja, eg fekk! Ein av ”snakkisane”! Fado – Portugal sin blues – Ana Moura saman med tre framifrå strengeleikarar! Toppers! Ho song i kvardagskle, for den glitrande svarte kjolen hadde eit vrangt glidelås! Eg drit i kjolen!

Eit trufast publikum. Vi veit ikkje kva vi får, men vi veit det likevel. Vi kjenner ikkje dei internasjonale kunstnarane på førehand, men vi veit at Hilde & co har plukka dei. So da so!

Men galla? Når ein festival arrangerer ”GALLA” ved inngang til den siste natta, så ventar eg – nettopp – galla. I år kom gallaen i skuggen av ein glitrande opningskonsert. Det overraskar meg. I tillegg leid gallaen av den tiltakande ”storskjermsykja” som rir ein del arrangement. Storskjerm brukt med vit er eit framifrå hjelpemiddel i store konsertsalar for eit fleirspråkleg publikum. Men på gallaen vart det drege ut i meste laget. I Førdefestivalen sin spede start vart fleire konsertar prata i hel av dei taletrengde. La no ikkje ”videosykja” på storskjerm ta over for pratmakarane. Vi kjem for å høyre og sjå levande musikk og dans frå scenen!  Ikkje for å sjå teknikarane ”leike seg”. La dette vere mine to prikkar på eit nærast prikkfritt arrangement.

Årets fest? Oppsummert: Dette er proff musikkfestival for alle pengane! Eineståande i klasse for prektige festivalar arrangert av prektige arrangørar for eit prektig publikum. For nokre år sidan var det billettpress og vekevis kø for å snike seg til ein plass på hotelloftet laurdagsnatta. Det var årets fest, sjølv for dei Førdianarane som bles ein lang munnharpemarsj i all verdas folkemusikk. No har sommarfesten teke over denne marknaden, og den prektige folkemusikkfestivalen har kanskje fått eit enno smalare og meir kompetent publikum – på godt og gale!

PS: Etter festivalen kjem stilla. Men i år har vi fått hengande att eit kunst-ekko i form av ein lyddusj i det eine egget på Himmelbrua mellom Handelshusa. Her kan du nyte festivallydar heile året. Orginalt! Ta ein lyddusj medan du ventar på neste Karneval i Førde!

Publisert i Ukategorisert | Skriv en kommentar

Snill bok om Førdefestivalen

Radiomeldinga mi om boka

Marit Bendz og Heidi Hattestein har skrive bok om Førdefestivalen på Skald. Ei Skaldbok av kjendt merke med gode bilete og fin bokbunad. Ei snill bok om ein snill festival. Ei bok der dei gode historiene har fått god plass. Ei bok å humre til.

Musikkfestival – ikkje Festfestival, seier Førdeordføraren i boka. Dette har prega festivalen i 22 år, og det pregar naturleg nok boka. Dette er festivalen då politiet kan ta ferie.

Oppstarten vert skildra, og den energiske fylkeskultursjefen Lidvin Osland får sin heider. Det er han som hevar festivalidéen utover ein vanleg landskappleik på dugnad. Lidvin er saman med folkemusikkmiljøet i Indre Sunnfjord og eit tenleg Førdehus viktige faktorar for suksess. Deretter har Festivaldirektør Hilde Bjørkum forma festivalen med innsikt og entusiasme.

Festivalen er ein lærevillig organisasjon. I starten var det ein del skurr mellom forma til ymse grupper og scenene dei fekk. Vare tonar på Hotellloftet i beste ”drikketid” vart reinska bort, og langdryge helsingstalarar vart etter kvart kastrerte.

Kva er ekte og opphaveleg? Boka skildrar stridar og kritikk om linjeval i repertoaret. Festivalen fekk ord på seg for å vere elitetenkjande og lite folkelege, og dei fekk kritikk for ikkje å opne for sjangerblanding og utvikling. Det vart ropt på kjendisgrupper, men festivalleiinga var tilsynelatande lite lyttande. Styreleiar Sigmund Eikås leverte sitt legendariske sitat i 2003: ”Publikum har ingenting med å kritisere festivalprogrammet. Likar dei ikkje musikken vår, får dei finne seg ein annan festival”. Men dette var spissformuleringar der og då. På bakrommet har festivalen justert seg etter publikum, og samansmelting av sjangrar florerer. Eg måtte dra på smilebandet på søndags føremiddag no i 2011. Då stod Sigmund sjølv på scenen i Førdehuset og spelte Fanitullen til Hornmusikkorkester frå Jølster! Jippi! Det svinga!

Men til Førde må du. Det einaste som synest å ligge fast er at utanlandske grupper som kjem til Førde berre spelar på Førdefestivalen her i landet. Du må til Førde for å sjå og høyre! Punktum. No er Hilde B einerådig programnemnd – og ho balanserer eigen teft og nyttige innspel. Debatten om programmet har stilna. Kanskje er det for stillt? Korleis skal ein fornye publikumet er alltid eit avgjerande spørsmål?

Modig festival. Festivalen torer å gå mot straumen. Dei set opp tema om ”makt og undertrykking”, og i år var det ”Kvinneverd”.

Boka om den snille festivalen. Der historiene er knytte til mistydingar mellom kulturar. Fornøyelege og humoristiske kulturkrasj. Heldigvis har festivalen ei (om enn einsleg) sexy soge. Det var i 2000 at ein skotsk deltakar para seg i den lyse sommarnatta. Det var slik leik i leikestativet at hageeigaren nær sjukehuset fekk hjerteinfarkt på sekundet. Og VG kom i helikopter! Moldefestivalen har den legendariske nattkonserten med Miles Davis. Førdefestivalen har skotsk orrhaneleik! 

Boka er ikkje berre blott til lyst. Her er innsiktsfulle artiklar om å fylgje Sigøynar-artistar heim til fattigdomen i Romania, og intervju med ein Flyktningmottakar i Førde om at festivalen har lite å seie for flyktningane på mottaket. Gjesteskribentar – med Firdajournalist Katrine Sele i spiss – hevar boka. 

Kva saknar eg? Den heftige striden om styresamansetnaden i samband med statleg utnemning til knutepunktfestival i 2005 er fråverande. Knutepunktfestival tyder at staten favoriserer Førdefestivalen i samband med internasjonal folkemusikk. Staten deler ut rause pengar samstundes som dei tek grep om styringa. Dette skapte bylgjer i dugnadsorganisasjonane. Elles saknar eg nokre nærgåande historier om Hilde Bjørkum i fri dressur. Eller kanskje er ho rett å slett så prektig og flink som boka – og anna godtfolk – vil ha det til?

Publisert i Ukategorisert | Skriv en kommentar

Teatersuksess for ”Urmakarens hjarte”

Eventyrstemning frå Urmakarens hjarte

Først: Eldgrim Fossheim i prat med Sandsund/Lie   Deretter: Teatermeldinga mi på radio     Foto over: Viljar Losnegård

 

Vi har fått eit privat produksjonsselskap for teater i Dale – Sandsund/Lie. Dei hadde urpremière på barne/familiestykke ”Urmakarens Hjarte” på Førdefestivalen. Miriam Prestøy Lie har ansvar for manus og Torkil Sandsund er regissør. Med seg har dei Dordi Strøm på scenografi og andre visuelle verkemiddel. Stykket er ein suksess frå første sekund. 

Manuset er alvorleg nok i sitt tema. Det handlar om å henge fast i ei trist hending – og ha vanskar med å kome seg vidare. Stykket handlar om jenta Runa som miste mor si. Men dette ”alvorlege stykket om fastsittaren” er spekka med humor, og det er gjennomsyra av gode forteljargrep. Her er draum og drama i eit moderne eventyr med frodige fantasifigurar – flaggermyser og ei geit!

Glimrande regi i ein utsøkt scenografi. Kjappe sceneskift miksa med dvelande sekvensar gir god variasjon i tempo og fortetta stemning. Fem gode skodespelarar har teke presis regi i til saman 12 roller. Regien er godt innfiltra i den avanserte scenografien der film, skuggeteater, djupne og variasjon i scenebileta vert understreka av framifrå lysbruk og flotte kostyme.

Heilskapen seier ”Gjennomarbeidd framsyning”. Teater handlar om mange enkeltelement, og det er avgjerande for godt teater at desse delane vert godt limt i hop. Dette er kanskje den største suksessen til ”Urmakarens hjarte”. Eg vil kalle dette ei framifrå familieframsyning, men den vil også kunne gli rett inn som skuleteater.

Ingen svakheiter? Vel, ingenting er vel feilfritt. Eg synest kanskje at slutten vart ”vel” sentimental. Eg kunne ha ynskt meg at humoren vart med heilt til endes. Elles var urpremièren litt skjemma av problem med lyden, men kjenner eg proffane i Dale rett, så er dette kjapt løyst.   

Draumestart. ”Urmakarens hjarte” er den første produksjonen som er utført frå den nye teaterbasen i Dale. Sandsund/Lie har fått ”ein draumestart” – i dobbel forstand! 

Publisert i Ukategorisert | Skriv en kommentar

Brilliant glasblåsar

 

Sjå biletserie Høyr kunstnaren i samtale med Stein Aase

Glaskunstnar Vidar Koksvik frå Naustdal stiller ut på Kunstnarsenteret i Førdehuset. Han fokuserer på «det vakre». Her er fargar og former. Her er brilliant teknikk. Eg var på opninga og lot meg imponere. Koksvik er stadig under utvikling, og seier sjølv han vert stadig meir avansert. Den unge kunstnaren seier med glimt i auget: «Berre vent». Medan vi ventar på meir, er det god grunn til å ta hans siste utvikling i augesyn!

Publisert i Ukategorisert | Skriv en kommentar

Heit ”elskhug”, men ”eksisen” vart i lengste laget

Neste bilde         «Frisør Øyebakken» med familie

Sjå bilete frå lystspelet   Høyr radioinnslaget

I eit flott steinamfi på den gamle eksisplassen på Nordfjordeid spelar dei historisk lystspel annankvart år. ”Elskhug og Eksis” av Tor Karseth vart i helga sett opp for fjerde gong. Eit utespel herleg fritt for vikingar. Dette er historia om Eid som militærplass og striden omkring unionsoppløysinga med Sverige.

Gode amatørkrefter på Eid vert spissa med proffar og alle gjer ein heiderleg innsats. Feiande musikk og god song. Det er tydeleg at amatørteaterkreftene i operabygda har fått eit oppsving.

Gode tidsbilete og flott typespel er styrken til stykket sett frå teatersynstad. Her finn du vaskekjerringar, hestekarar og lakselordar side om side med militærfolk og bønder i flotte kostymer. Teksten er spekka med fornøyelege Nordfjorduttrykk, og mykje av språket ligg ledig og nær opp til Nordfjorddialekten.

Elling og Rune: I ei oppsetting med langt over hundre aktørar kan det vere urettferdig å trekke fram enkeltpersonar. Eg gjer det likevel. Elling Sølvberg kjem særs godt frå rolla som felespelande frisør Valdemar Øyebakken. Han er truverdig, variert og ledig. Bravo! Hakk i hel vil eg peike på Rune Balsnes som Sjur Sersjant. Han spelar variert og komisk. 

Margit Grytnes Dullaert er regissør. Ho har lagt vekt på rørsler og dans, og om ikkje alt er like perfekt som ”militær presisjon”, så gir det framsyninga liv og speleglede. Men så er det kuttekniven då: Å køyre ein einaktar på over to timar er modig, men framsyninga ville tent på å vorte «stramma inn» litt. Altfor ofte misser forteljinga framdrift fordi samanhengar vert ”overforklarte”. Dette kjem nok også av at sjølve ”dramaet” (les teksten) er i tynnaste laget. Dette vert på ein måte den prisen som ein betalar for at tidsbileta og typane vert måla ut ”på kostnad” av sjølve dramaet. 

Fornying av spelet med fleire viser. Spelet er i år forlenga, og det er fleire songar og viser enn før. Dette er underhaldande, men det går ut over lengde og framdrift. At lokale spel vert fornya er opplagt ein styrke, og tener arrangørane til ære. Men då må ein også tore å kutte, og det kan vere lurt å leite fram klårare spenningsforhold i teksten. No vert det kanskje litt for ”koseleg” – sjølv for eit lystspel.

Eid er ein av dei leiande kulturkommunane i fylket. Dei løftar fram operasatsing og historisk utespel. Om ein månads tid er det Malakov Rockefestival! Samla er dette imponerande. «Elskhug og Eksis» annakvart år synest å vere ein passe frekvens for å gi publikum ei lokal teateroppleving i uteamfiet, og dei gir samstundes arrangements- og scenetrening til mange born og unge. Etter siste framsyning søndag fekk eldsjela Agnar Kragseth velfortente blomar og skulderklapp. Han er ei av desse naudsynte eldsjelene som er limet i slike arrangement. Vel blåst! 

Publisert i Ukategorisert | Skriv en kommentar

«Florø by – stolt og kry»

 

Florøjenta Oda Alisøy som Sunniva i Kinnaspelet

 
«Florø by – stolt og kry». Slik heiter det på Florøvis i den nyaste bysongen. I helga arrangerte dei «Himmel og hav» – ein mix av Sildebord, Laksens dag, Kinnaspel, Båtmesse og Musikkfest. Arrangørane ville satse meir samordna og slagkraftig. Faren var at enkelte arrangement kunne kome i skuggen. Konklusjonen min er krystallklar; Dette vart suksess for «himmel og hav». Dette vart suksess for alle enkelarrangørane. Alle vart vinnarar!
 
Sildebordet fredag starta i regn. Likevel kom folk i stim. Dei kler seg og trivast og lepjar i seg spannevis med sild av alle slag, og det for full musikk – eller rettare – til fin levande musikk frå scenen. Sikkert langt frå publikumsrekord, men ein fornemmar fort at Florøfolk likar kvarande og dei likar å få besøk. Sildebordet er ein plass å trivast. Fylkesmannen preika og ordføraren kåra Atle Hollevik til sildekonge og knytte det til byhistorie. Veteranbåtgjengen rundt «Atløy» vart også dekorerte og premierte. Byhistorie og identitet vert dyrka nesten til det religiøse, men ikkje overspelt. Å ete sild er som ein sakrament i Florø – ei «heilag» handling! Og viktigast i all denne «sjølvnytinga»: Tilreisande kjenner seg inkluderte og velkomne! Rett og slett kjekt! Nytt akvarium vart opna i helga. Ein liten, men opplysande attraksjon midt i Strandgata.
 
Laksens dag laurdag var ein nyskaping. Kokkekampar der ungdom, humoristar og ordførar(kandidatar) skiftest om å lage mirakkels, konkurrere og samarbeide. Fint leia av ein hjortemann frå Svanøy og med superkokken Ole Jonny Eikefjord – som sleit veldig med å «innrømme» at han var frå Førde – som sjefsdommar. Underhaldande og opplysande. Gode lakserettar til ein femtilapp!
 
Båtmessa vart sponsa med gratis inngangsbillettar, og dette førte nok til at godt over 2000 var inne på messa som hadde over 50 utstillarar. Dette var ei rein salsmesse med bittelitt attåt. Såg ut til å funke godt for dei båtfrelste.
 
Musikkfesten gav variert musikk frå scena i Standgata og inne på meir lukka arrangement fredag og laurdag. Dei skapte liv og trivsel under Sildebordet, og programmet frå scena på laurdag føremiddag gav fin stemning i byen – også for dei som ikkje var superinteressert i Laks eller Båt. Rett og slett ein triveleg treffstad.
 
Kinnaspelet er den dyraste moroa i Himmel og Hav. Båttransport og teaterbillett summerer seg til 450 kr for fullprisbillett. Men på Kinn hadde arrangørane lagt seg i selen i år, dei drog 2200 publikumarar! Gode rabattordningar, fleire aktivitetar ute på Kinn og samarbeid med Barnas Turlag drog fleire til Kinn og Kinnaspelet. Ei betre køordning på heimtransporten førte til smidig avvikling der folk kunne få seg mat, gå på do eller sjå kunstutstilling nær kaia utan å vere redde for å misse plassen sin i båtkøen. Folk kunne vandre rundt medan dei venta. Dei slapp å stå stille i trekken på moloen. Aktivitetar for barn og historisk vandring rundt øya saman med ein kunnskapsrik og underhaldande guide Kristian Jansen – var mellom dei nye aktivitetane. Lurt og kjekt.
 
Sjølve Kinnespelet skal eg ikkje seie så mykje om. Florøjenta Oda Alisøy – som Borni og Sunniva – kom vel frå «jomfruturen» sin. Språkføringa i stykket har vorte ledigare med åra – og takk for det. Stykket har driv og tempo, så det er tydeleg at regissør Bodil Kvamme har godt grep om Kinnaspelet. Speleplassen er utsøkt og Rolf Losnegård sitt drama står seg for nye generasjonar. Kort sagt: Kinnaspelet er den soleklare einaren av utespela i fylket.    
 
Himmel og hav! Ei suksesshelg i Florø. Eg ventar spent på om Florøfolket med gjester stiller like godt opp på neste fest – Fotball-Flora om tre små veker. Dette vart skrekkeleg mykje skryt. Vel fortent – meiner eg! Eg vert spekkulerande litt på …. er her ikkje eit einaste forbetringspunkt??? Jau, sikkert mange, men i dag synest eg det er viktigast å skryte av proffe arrangørar som torer å ta nye grep.
 
PS: Amfi på kokkekampen? Jau, kanskje eg kan finne eit bittelite forbetringspunkt som kan nemnast. I kokkekamp og matlaging er det ofte vondt å sjå skikkeleg. Så også på Laksens dag. Viss ein får arrangert dette som amfi (eller på storskjerm!), vil fleire kunne sjå bordet og det som føregår der. Jada, jada – eg veit det – dette siste PS-et var pirk i eit prikkfritt arrangement! Himmel og Hav!
Publisert i Ukategorisert | 1 kommentar

Kvassare «På Sverdeggja»

Idun Losnegård spelar kystkvinne med fynd og klem

Sjå bilde frå Dragseidspelet  Høyr radioklippet

For 10. gong set Stadlandet Ungdomslag opp Dragseidspelet ”På Sverdeggja” av – og regissert av – Rolf Losnegård. Sjangeren er historisk utespel. Meir spesifikt: Eit av desse utespela med Rolf Losnegård som far og Kinnaspelet som mor. 

Spelet handlar om når kong Olav Trygvason kristna fire fylket frå Sogn til Romsdalen på Dragseidet i 997. Det handlar også om den lokale høvdingen Ragnvald frå Ervik, kona hans Sigrid og sonen Gunnar – og deira personlege drama i familien. Rolla til Sigrid er bygd ut i år, og Idun Losnegård spelar denne kystkvinna med kraft og presisjon. Dette grepet gjer at stykket går i retninga familiedrama og litt bort frå den historiske hendinga på Dragseidet. Det er fyrste gong det er med tre proffe skodespelarar i Dragseidspelet. Roger Hilleren spelar Ragnvald og Mikkel Gaup spelar sonen Gunnar.

Det er fin flyt, sjølv om suffløren må «jobbe på» i enkelte parti. Her er også litt tendensar til ”historisk overspel” i nynorsk frå ”Det GNorske TeateRRR». Men dette vert mjuka opp av enkelte karakterar som står fram på sitt kvardagslege og truverdige vis. Ein som påstår å representere det vesle Fjalafylket på tinget er ei slik herleg oppmjuking.

Stykket er fengande, men på same tid litt stilleståande scenisk. Historia vert godt fortalt, og særleg i familiedramaet svingar det. Kampscener og strid gir også klåre og gode bilete. Men av og til vert det «for mykje folk ståande rett opp og ned», og vi får eit slags ”forteljarteater” sjølv om det er ei røys av folk på scenen.

Likevel oppsummert: Her er kristning med kongesverd og indre strid mellom småfylka – då som no -(!). Her er folk i strid med seg sjølv. Her er anger og humor. Her er kjærleik, hat og forsoning. Her er gode skodespelarprestasjonar frå proffar og amatørar. Her er kraft i formidlinga og god lyd. Stemningsfull musikk leia av Bjørn Jensen.  

Fleire proffar og heider til dei trufaste. Alt i alt er dette ei framsyning eit høveleg hakk over middels, og det kjem av to faktorar. For det første: Dragseidspelet torer å profesjonalisere. Idun som den tredje proffe skodespelaren er suksess. For det andre: Dragseidspelet torer samstundes å framheve dei trugne dugnadsfolka. Derfor måtte dei proffe skodisane stå å sjå på medan 12 trufaste personar vart trekte fram – ein etter ein – etter premieren. Det var dei 12 lokale ”eidsvorne” kvinner og menn som har teke tak i alle dei 10 oppsettingane. Sjølvtrygge ”stassingar” heidrar sine eigne samstundes som dei kjøper inn fleire proffar. Eg trur det er ein god kombinasjon!

Publisert i Ukategorisert | Skriv en kommentar

Bygdefest – King Size!

Madcon på fredagskvelden møtte eit engasjert publikum

Sjå bileta frå fredag og laurdagHøyr radiokuttet

Sommarfest i Førde sentrum. Tradisjon på sjuande året. Når er tuslar meg heim over gangbrua ved det gamle Ungdomshuset Viking i juninatta, så slit eg med val av sjanger. Forlet eg ein konsert eller ein kraftig oppblesen bygdefest? Ein tradisjonell bygdefest der vi drikk ute og får lov å røykje inne – i telt……

Eg prøver å feste konsertgrepet. Fokus. Fredagskvelden innfridde. Amatørane konkurrerte. Ein klok programleiar måtte oppdra det urutinerte publikumet til å ”ta vel i mot” alle, og ikkje bue mot ”Holsen”. Velfortent heimesiger til Fride Roska. Madcon innfridde. Trøkk til publikum som hadde kome nettopp for å høyre og sjå, lukte og kjenne … Madcon. Største konsertsuksessen på Sommarfesten målt med konsertfokus.

Laurdag kl 2003. «Forza» startar profesjonelt presis. Strålande framføring. Tomt på grusen. Åtte publikumarar finn scenekanten. Ein flott konsert nesten utan publikum treng ikkje kommenterast meir.

Eva dreg sine. Ho var på hi sida av elva på blanke føremiddagen for sju sommarfestar sidan. No dreg ho til seg publikum som tek til å sige på. Frå eit konsertperspektiv er det skandale at Drillo og Ronaldo i sirkusteltet har ein absurd parallellkonsert. ”Heia Norge” rungar i teltet. Kva respekt har arrangøren for artisten? Kor stor tru har arrangøren på sitt eige arrangement? Undrast eg – som elskar ”hartmakar” Drillo! «Ingenting» spelar ein omgang. Folk sig på for alvor. Vi er ferdig med tre strålande band, og vi er klare.

Søndag morgon ti over tolv på natta. I godveret. I den kalde og klåre vårnatta kjem Keiserbandet vi har venta på. Grusplassen på den gamle festplassen i Førde fyllest. Nokre få saknar bypreget mellom gatene ved Langebrua i Sentrum Sør – der den ”urbane” sommarfesten gjekk dei fyrste fem åra. Litt fleire saknar graset mellom trea – litt nærare Langebrua – frå i fjor. Eg sit att med eit inntrykket av at det har vore koselegare og meir stemningsfullt før. Likevel: Det er trøkk! Teltet tømest. Publikum møter heltane. Keisarane. Heilt Konge!

Men sommarfesten er ingen konsert! I hovudsak. Skal eg vere rettferdig, så må eg vurdere det som ein god gammaldags bygdefest. Ungane får sitt tidleg på dag – les fredag – og sendt til sengs. Dei tradisjonelle slosskampane – som var ein del av folkeforlystelsen på dei gamle bygdefestane – går her føre seg i edru tilstand på dagtid laurdag. I Elverittet på Jølstra med sjølvlaga farkostar. Denne gongen vinn «slosskjempene» frå Stongfjorden over ei røys med heimelag. Men det vert sikkert ”Omkamp på Nes” – som Prøysen skriv.

Null publikum på fyrste band er sjølvfylgjeleg – i bygdefesttradisjonen. Festen har starta i dei tusen heimar med ymse slag førespel, der folk kan prate og kose seg og bestemme høgda på musikken og prisen på drikkevarene sjølve. På bygdefesten drit vi stort sett i kven som spelar. Vi kjem for å møte kjenningar på treffpunktet. Dei kjæraste og næraste. Og dei vi møter så altfor sjeldan. Vi tek med ”oss sjølve og vår gruppe” inn på bygdefesten. Gruppa på scenen er laaaaaaaaaangt underordna.

Drillos på grus! Og her kjem fotballkampen inn som ein suksess. Klart at folk må få ta med seg Drillos inn i ølteltet på bygdefesten. Alt anna ville vere skandale! Sirkus i sentrum!

Men alle som kjenner bygdefestsjangeren, veit at alt bygger opp mot finalen. Dei tre siste. Dei tre siste dansane då alt skal sjekkast ut på kort tid. Då skulle alle inn. Alle som hadde drukke seg opp ute. Skulle inn. Det er berre dei som ikkje når dei tre siste, som kjem for seint. For seint til å nyte dei korte minutta. Omgruppere festgruppene slik at det laget som skal spele ”etterspel” vert eit anna – og vonaleg meir utfordrande – enn dei som spelte ”førespel”. ”Dei tre siste” dansane er starten på ”etterspelet”, og då gjeld det å vere lett på føtene.

Keisarane tømer teltet. Får alle ut på grusen. Vi er på «dei tre siste». Bygdefesten når sitt klimaks. Strålandes arrangement i sin sjanger. Sommarfest i Førde er Bygdefest King Size!

PS: «Utstillingsplassen» får nytt innhald for meg denne kvelden. For det er ein ting eg undrast over når eg går forbi Viking på veg heim. Det er ”gutta i buret” – av alle kjønn. Den moderne utstillinga på denne utstillingsplassen som vart laga til dyreutstillingar. Bygdefesten har fått eit nytt element – VIP-avdelinga. Bak gitter og med kvite dukar på borda viser VIP-folket seg fram. Kvifor? Dei har litt betre plass enn oss andre, men denne kvelden er det plass nok til alle. Dei har kortare køar til mat og pissing, men Sommarfesten har stort sett grep på kølengder og annan logistikk. Er det ein usmakeleg måte å vise fram kven som har betalt mest til gildet? Kanskje frå eiga, men mest frå andre si lommebok? Om nokon hadde prøvd seg med slikt jåleri på dei gamle bygdefestane, så ville dei fått real juling!

Publisert i Ukategorisert | 1 kommentar

Sogndalspelarane fortener publikum

Klanen kom for å skape eit resultat, ikkje berre for å sjå på

Høyr radiokuttet om tribunekulturen   Høyr stemningsrapporten fem minutt før slutt  Sjå bilete frå kampen Høyr debatt om support i føremiddagsendinga

Tribunekultur med Klanen på besøk. Eg trekte supportargjeng, og det vart fyste omgang med Klanen. VIF-bohemar frå Oslo aust. Publikum kan delast i tre: Den hardaste kjernen. Dei som står like ved. Og røkla. Vi var 3250 på tribunen. Det var 50 frå Klanen si kjerne. Det var 15o frå Klanen samla. Dei hadde ingen fleire å støtte seg på.

Men Klanen er ikkje her for å støtte seg på nokon. Dei er her for å støtte laget sitt. I tjukt og tynt. Dei startar songen fem minuttar før kamp, og syng seg gjennom heile kampen. Det eine kampropet heng i halen på det forrige i motgang og medgang. Dei startar jobben, i staden for å vente på noko å juble for!

Dei 50 som dreg opp er einkjønna og unge. Frustrerte menn? Eg undrast på kva dei gjer på måndagsmorgonen og på tysdagsmorgonen. Men eg tvilar ikkje då det ekte engasjementet. Dei er billige i sitt kjønsprat og sitt «mord på bønder» – rituelt framført. Men dei har over 150 kamprop å velje på. Alle kan alt! Mykje er kjærleik til Oslo og Oslo Øst. Ikkje Oslo Aust! Ærleg nok. Eg er imponert. Her er disiplin og eigne vakter. Sjølvjustis. Sognepolitiet kan drikke saft!

Andre omgang og Saftkokaradn. Songen er tilfeldig og ikkje synkronisert. Dei store fanene ligg nede. Ingen gidd å lyfte dei. Sogndal ligg under 0-1, men det er langt frå håplaust. Sogndal kastar inn ein ny spiss – ein «omskulert» midtstoppar. Sogndal skapar sjansar siste minutta, men Saftkokaradn står stort sett og ser på. Og like gale: Kva gjer dei tretusen «østersane» som vaglar seg som skremde høns på tribunen til «sognesaft». Har dei fått sitt når dei har kjøpt seg inn eller fått sponsorbillett? Er dei nøgde med mat, varmestove og heit kaffi i pausen? Er dei nøgde når dei har betalt? Er dei her for å juble for siger, eller er dei her for å «mane fram» ein siger? Her ligg fire divisjonsskilnader mellom Klanen og Saftkokaradn med passivt tribunefylgje.

Når det er over 3000 mot 150, og eg høyrer Klanen diagonalt over banen i sluttminutta ……, når Sogndal pressar ved Saftkokaradn sitt mål! Då må spørsmålet stillast: Fortener Sogn og Fjordane og Sogndal eit eliteserielag? Svaret er utruleg nok – nei! Slutt på gnålet om ny miarkelspiss! Eit viktigare spørsmål er: Korleis skal publikum med Saftkokaradn i spiss ta mot nye og gamle spelarar! Mangelen på support på søndagskvelden er ei skam. Det å gi støtte til laget sitt er som eit Kinderegg: gratis, nyttig og ikkje minst moro!

Men Klanen fekk synge «gøy på landet», og den gleda er dei ærleg verdt! Velkomne att!

Flagget ligg nede hjå Saftkokaradn

Publisert i Ukategorisert | 6 kommentarer