På scenekanten

Høyr kulturmeldinga her – Høyr sluttsongen her – Høyr publikumsreaksjonar her

Revyhelg i Balestrand. Eg var på première fredag for fulle hus. På mange måtar ein typisk bygderevy på det jamne, men det er alltid noko som skil seg ut. I Balestrand er revyen ei mønstring, som har ein heilt annan sjanger enn til dømes ”meggene” i Dale (Fjaler) som spelar med eit lite fast ensemble.

I Baletrand er revyen eit stort integrasjonsprosjekt der over 25 aktørar står på scenen, og der sju nasjonar er representert. Revyen speglar turistbygda også på denne måten. Her er aldersspenn frå tannfelling til tannfelling. Alle får sjansen. Ein slik revy er dømd til å verte litt ujamn, men står likevel sikkert i sin sjanger. Scenesjarm og speleglede er varemerke.

Sjå bilete frå Balestrandrevyen

Her held ein ap med reiselivsmuseum og nedleggingstrua servicetilbod. Då må det rasjonaliserast, og passasjen om ”Nav i butikk” var ein knallgod parodi. Her vert gamle farskapssaker løyste mellom ”sukker og kanel” medan den fjerne NAV-konsulenten er meir til og frå ettersom nettet gjekk opp og ned. Nummeret om ”Fransk på Fundo” var også i toppklasse. Godlynt moro med naboane i industrikommunen Høyanger er god revy. Godt typespel av Eli-Grete Høyvik drog opp.  

Elles: God dans, stø song og lokal entusiasme. Kanskje ikkje med dei aller skarpaste poenga, og det kan litt for ofte tippe over i einsidig hylling. Hylling av Balestrand – naturleg nok. Og i Balestrand hyller dei også naboane, så dei avgåande superveteranane; fylkesmann Flete, fylkesordførar Sandal og Høyangerordførar Kjartan Longva – sitat – ”Kven skal redde verda no – kven skal fylle deira sko?”

Revyen set også fingeren på ”Facebook-samfunnet” vårt, om det leve ”på direkten” og ikkje berre på skjermen. Ein kjærleikssong med ”maskespel” var eit fint grep. Balestrand revyen må også få pluss for fleire flotte dyrekostyme, enkel og funksjonell scene, for det meste fin flyt, og til og med flammeeffektar på scenen.

Alt i alt ein variert revy, der styrken er den store involveringa i lokalsamfunnet. Det nyttar ikkje å leve livet berre på skjerm i Balestrand. Der kjem dei saman på tvers og lagar underhaldning for resten av bygda over ein scenekant på direkten. Her handlar det om ”Desse fjella, denne fjorden, dette lyset og menneska som her bur”.

Og heilt til slutt: Eg ser enno glimtet i augo på den aller yngste jenta som eig heile scenekanten: Det lyser ut at ho gjer noko viktig!

Festpremièren og premièrefesten er over. Varg Veum i Angedalen er komen på skjermen. Eg er statistlensmann. Alt det kjekke i sommar skal toppe seg på skjermen. Eg vonar på tre sekund. Eg får litt meir. Der er ryggen min, men det er det berre eg som veit. Der sjekkar eg kjellardøra uskarpt medan Varg spring opp trappa. Der dirigerer eg trafikken. Framleis diffus i bakgrunnen når viktige folk kjem til gards. Det er dei unge og spreke «lennmannsdrengane» som synest mest, medan «gamlelensmannen» er medhjelpar som trafikkdirigent.

Så kjem «helikopterscena» eg har skrytt av: «Lensmann i helikopterscene i krimfilm». Slikt luktar svidd. Sanninga er den at tunet vert filma frå helikopter medan eg dirigerer inn ambulansen. Der står eg, bestemt med ryggen til og akk så fjern. Eg skal klokke dette i detalj når dvd-en kjem på marknaden. Då skal eg også klokke kampscena det tok nesten fem timar å spele inn. Sær klokking for oss som var i Angedalen i sommar.

Eg ser ikkje filmen ein slik kveld. Eg ser den lokale scena med folk og natur. Og det absurde. Til dømes: Når Varg hiver seg i bilen på veg til Bergen, kjem han i neste sekund kvinande ned gjennom Holsen-grenda på veg mot Førde. Bråstopp i hovudet mitt. Heia turistvegen over Gaularfjellet. Vil den vakre naturen i krimfilmen auke trafikken i sommar? Neppe!

Når filmen er ferdig med Lavik-ferja kan eg puste ut og konsentrere meg om det som rullar over skjermen. Eg trur den er god, og fin i høve boka. Men eg veit det ikkje. Her står eg for nær, sjølv om eg sit på åttande rad.

På veg ut av salen tikkar det inn ei skrytemelding. Dottera mi i Oslo har sett meg i uniform midt i biletet på riksdekkande TV. Neppe frå filmen, tenkjer eg, og får rett. Det er eit klipp frå i sommar, der eg fekk breie meg i unifom på skjerm. For slik er det for oss statistar i film. Du kjem naturleg nok nesten ikkje med i filmen, men du kan få sceneplass i lokale media og eitt sekund på Dagsrevyen. I uniform! Storarta!

På premièredagen får NRK filme Varg. I sommar måtte lisenskanalen ta til takke med ein lokal lennsmannsstatist og nokre levande lik, for då hadde VG fått riksmonopol på Varg. Slik er film. Slik er kommers. Slik er spelet om media. Kjekt og lærerikt å få vere så nær at eg hadde vesletåa i dørsprekka. Neste gong det vert filming, så melder eg meg til teneste for å lære meir. Eg skal vere kjapp på avtrekkaren!

PS: På rulleteksten stod namnet mitt klårt og tydeleg. Rett nok mellom tusen andre………

Dette er inga kulturmelding. Dette er bloggaren sjølv som kjenner på magekjensla. «Lensmann i krimfilm». Kor sentralt er det? Svaret får eg i kveld. På festpremièren. «Kjem eg på» tre sekund i eit streif? Kjem «helikopterscenen» med? Pjuuu….
Ikkje vert navleskodande no, Hans Jakob. Hugs på kor kjekt det var å fylgje det proffe filmlaget ei heil veke i sommar. Hugs på kor kjekt det var å få kle seg ut i politiuniform i dagesvis.
Eg ynskjer meg tre sekund, men veit innerst inne at då ville sjansen vore større om eg hadde fått rolla som lik!

Årsmøte i Florø statueforening

Florarevy av gamalt godt merke. Som alltid med eit drivande orkester leia av Arne Sunnarvik. Er sterke på skodespelarprestasjonar og speleglede. Dei syng steikje godt og dansetroppa er medspelande og har gode revydansarar. To så gode karar i revydans er eineståande i fylket. Eineståande på sitt vis var også dansaren Bengt Solheim-Olsen – ordførarkandidat for Høgre med nettingstrømper – i dansenummeret valflesk. Han hadde definitivt øvd!

Les videre →

Kjippen er nyttårsopptoget i Florø by. Bittelitt karneval, men mest hemningslause ”julebukkar”. I år skulle Kjippen overgå seg sjølv ved inngangen til 150 års byjubileum. Eg vel å vurdere Kjippen tredelt.

For det tredje; Tusenvis av byborgarar og ein del tilreisande strøymer ut i gatene og helsar kvarandre Godt Nytt År. Dei nyt seg sjølve berre slik Florøværingar kan gjere, og jubileums-Kjippen gjev gode voner for bypatriotismen og byfeiringa.

For det andre; Mange gjekk i toget – meir eller mindre utkledde – og med sine små og ”heimelaga og spontane” plakatar. At så mange har tradisjon for å kle seg ut og ”stille på” gjer opptoget til ei glad massemønstring – eineståande i fylket – unikt i Noregs land. Gratulerer!

For det første; ”Kjerne-Kjippen” – fordeler oppgåvene seg i mellom i romjula, og syter for at oljefata er på plass på slaget tolv. Dei likar å framstille seg som uorganiserte anarkistar, men det er likevel tydeleg at ”noen har snakket sammen”. Desse tek grep slik at dei store ”doningane” vert laga og kjem først i toget. I år kunne ”Kjerne-Kjippen” fråtse i godbitar, men dei kom likevel i mål berre ”litt over det jamne”.

Det beste fyrst; Å halde ap med aksjonen for Simon flyktning og kyrkjeasylet – det må vere i beste Kjippen-tradisjon. Herleg politisk ukorrekt! Dei bar heile Florøkyrkja med seg dekorert som ”Holleviks Reisebyrå – frå Italia til Flora utan ei krona”!

Kampen om plasseringa av NAV-bygget vart teke på kornet. Kommunelege og AP-politikar Jan Helge Dale fekk harselas for sine mange roller i doningen ”Dales Inha-bil”. Han strødde om seg med pengar frå ”NAV-vogna”.

Byfornying og Florø-sjela var eit anna tema. ”Ta av deg lua, set fyr på bua” var ei oppfordring til huseigar Stenbakk, og i Kjippen er det lov å påstå at andre byfornyarar har brukt fyrstikkmetoden før …… Førde får stryk og neppe kirkeasyl. Kommune-samanslåing over bygrensene er som å banne i kirka i Florø i Jubileums-Kjippen.

Kva eg sakna???? …. Jau, eg sakna tre profilerte bykjendisar i Florø. Ordførar Bente Frøyen Steindal må vere overkvalifisert med sitt demokratiske sinnelag og lukka møte. Ho slapp billeg. Høgre-kyllingen Jacob Nødseth har terga både AP-ordføraren og laga «halloi» i eige parti, men han vart knapt nemnt med eit ord. Og eks-statsråd Heidi Grande Røys fekk kome heimatt til Florø by utan at Kjippen gav ho den ære ho hadde fortent!

Kjippen gav sitt årvisse og særmerkte tilbakeblikk på Flora-året som gjekk. «Doningane» vart til slutt brende på bålet, og Florøværingane er ”rensa og klar” for jubileum. Kjippen er ei glimrane blanding av usensurert revy og julebukkopptog. Nokre likar å kalle det karneval, men karnevalsusen er berre litt tilstades. Karnevalet snur opp ned på ting, og det gjer rett nok Kjippen også. Karneval er erotikk, men i Kjippen kokar det oftast ned til å bere metervis med mannlege kjønnsorgan gjennom gatene. Imponerande ”potent” i kulden.

Oppsummert; Eg hadde venta litt fleire doningar i år. Utfordringane framover vert å få folk til å ytre seg så ”frimodig”, at usensurerte internettdebattar ikkje ”punkterer” Kjippen. I Kjippen trengst det heldigvis meir innsats og guts enn eit anonymt tastetrykk. Dei to viktigaste faktorane var på plass i år – folkemengd og ”doningar”. Tusenvis av folk i gatene kunne sjå at dei flottaste ”doningane” var skikkeleg laga og gav røffe meldingar!

Mot slutten av året skal alt oppsummerast og kårast. Eg skodar mot stjerna i toppen, og undrast på kven som er ”årets aksjonist” i annaleisfylket. Vi som har dilla på skinande identitet og omdømebygging. Glødande eldsjeler er truleg vårt fremste kjenneteikn på den ”Sogn og Fjordanske” seigheita. Fjordafolket er kanskje ikkje så spennstige, men vi er uthaldande og utruleg seige!

Først til føde-aksjonistane i Lærdal. Svikta av sin eigen ordførar og av sjølvaste Sogn Regionråd. Det er då dei fleskar til med fleire tusen underskrifter for sognefødslar sjølv etter at Klara i Helse Førde – styreleiar og sogning – har svinga sparekniven over fødesengene i Sogn for siste gong. Tenk på tusenvis underskrifter i ein situasjon med berre ein heimefødsel i månaden på Lærdal sjukehus. Kan ein legge ned ei nedlagt fødestove, undrast eg, og gir føde-aksjonistane i Lærdal tapperheitsmedaljen for heltemodig innsats for tapte saker.

Så til Simon, eller rettare sagt Florøaksjonen som sikra flyktningen frå Eritrea tilbaketur frå Italia, kyrkjeasyl, julefeiring i Flora – med barne-Kjippen og byjubileum på kjøpet. Guten med det bibelske namnet Simon vart adoptert av ein heil by, når den norske stat hadde det trangt om plassen i herbyrget. Så spørst det om den statlege ”Herodes” skal statuere eit eksempel om makt. Kanskje vil det føre til ny flukt til framandt land, slik som vi fekk fortalt om i juleevangeliet på søndagsskulen. Florøaksjonen for Simon flyktning får æreprisen for å gjere julebodskapen levande midt i all vår materialistiske julehandel.

Men den største aktivistprisen – ein retteleg sigerspris – må gå til brubyggarane over Dalsfjorden, ……som heretter skal sleppe å gå på vatnet. Brua er sjølve symbolet for samhandling og fred. Dalsfjordaksjonistane starta tidleg i det forrige årtusen, og ikkje berre greidde dei å sikre seg brua. Like stor prestasjon må det ha vore å få fylkestinget til å reise seg nesten samrøystes. Det vitnar om uthaldenheit og potens, når aksjonistane fekk oppleve felles reisning på julemøtet i fylkestinget til lovsong og hallelujarop frå heile englekoret.

Eg undrast på om dei fødande i Indre Sogn endeleg har lært seg korleis det går når julekrybba er tom? Eg undrast på kva lekse Simon og far hans kjem til å lære om utlendingsdirektoratet og den norske overfloda?

Men eg lurer ikkje på kva som er største aksjonistunderet i fylket vårt i år, det må vere stjernebrua over Dalsfjorden. Så står det att å sjå om det vil reise fleire folk over Dalsfjordbrua enn det er gravide kvinner i Indre Sogn!

I serien «kulturauge» sende vi i dag program frå Hyllestad. Du kan høyre programmet ved å trykke på hyllestadkulturen

Lenger nede på bloggen finn du programma frå Naustdal, Sogndal, Flora, Hornindal og Selje.

Fjørarevyen i Sogndal starta framsyningane i helga. Eg såg siste framsyning på laurdagskvelden. Eit lite ensemble med seks gode skodespelarar og eit glimrande band.

Denne bloggen legg grunnlaget for radiopraten på måndag 21. desember. Høyr innslaget på fjorarevyen

Lokalrevy i eigen Fjøra-stil. Etter måten mange videoar med sin vri på livet i Indre Sogn; alt frå tunnelvask, snøbrøyting på ferja, feberoppvarming som svar på klimakrisa og til ei frekkare utgåve av isbilen. Videoane var litt strammare i år enn i fjor.

Scenen i år er ein lurvete campingplass, med dei rølpete typane som høyrer til der. Typespelet er styrken til Fjørarevyen. Glitrande typespel dekker over at teksttilfanget av og til er i tynnaste laget. Skodespelar Rasmus Mo er eminent når han tolkar rollar …. alt frå ein rufsete Høyangermann …. til ein nesten like rufsete fotballtrenar Emberland i Sogndal Fotball. Kosteleg!

Mange av typane i Fjørarevyen er kraftig overspela, og dei kan verte litt repeterande. Litt same sporet. Variasjonen i stoffet kunne vore større. Men parforhold og kjønnshumor ser ut til å selje godt til publikum. Eg likte godt dei glade jakt-enkene til melodival frå Vassendgutane si ”hjortejakt”.

Men lokale saker som Luster bad, journalistane i Sogn Avis og Idol-Tone får også sitt, slik det skal vere. Fjørarevyen legg meir vekt på generelt typespel, enn på å male ut hendingar frå siste året. Likevel fekk dei inn velretta spark til kommunen sin prioritering av SIL Fotball framfor eigen fotballklubb – Fjøra.

Ein annan styrke med revyen er gode melodival og god revysong. Med smittande speleglede dreg dei med seg sitt trufaste publikum. Og dei synte også sjølvironi ved å sleppe bandet til med ein song som har eit skråblikk på eigen revy.

Oppsummert; Eg vonar at Fjørarevyen dyrkar styrkane sine på det musikalske området og det gode typespelet. Men regien kunne vore stramma inn…. av og til halar dei poenga ut i lengste laget.Og på tekstarbeidet kunne ein med fordel ha luka ut dei plattaste poenga. Sjølv eit feststemt publikum med blærespreg toler litt meir djupne i ein del av innhaldet, noko som vil ville kunne gje større variasjon.

Dette vil publikum fortene, og ikkje minst ville dei dyktige skodespelarane få enno meir å spele på. Fjørarevyen treff tvillaust ein lokal nerve i Sogndal. Sogndal som er prega av studentkultur og importerte ting på kulturhuset.

Det gjekk rykte om at framsyningane i romjula var utselde, så spørsmålet er om det revystemte heimepublikumet får seg ei ekstraframsyning til glede……

Tysdag føremiddag 15. des sende vi dette programmet om vurderingar av kulturkommunen Naustdal. Vil du høyre, så klikk på naustdalskulturen

Neste moregon sende vi korversjonen naustdalssnutt

Dei tidlegare programma frå Sogndal, Hornindal, Flora og Selje finn du ved å rulle nedover på bloggen min.

Det ligg kraft i å heise felles flagg. Det gamle flagget i fylkesbåtane vart fira, og debatten tok av. Er slike debattar viktige, eller er det berre ein gjeng særingar som greier å dra i gang eit hylekor på internett? La oss sjå litt på kommuneflagga. Er symbola på kommunevimpelen viktig for deg? Betyr kommunesymbolet noko for identiteten vår og omdømet vårt …ja, for korleis vi ynskjer å framstå?

Kommunevåpena har stort sett vorte fødde i fred og fordragelegheit, men i Hornindal tok debatten heilt av då folkemusikken og fela tapte for ljåblada og handverkstradisjonane. I Askvoll har vi eit klårt døme på at innbyggarane gir blaffen i kommunevåpenet sitt. Dei flaggar med Krossen i Korssund den dag i dag, sjølv om det er nesten 20 år sidan Korssund og bygdelaga i kring flagga ut til naboen Fjaler. Godt naboskap er greit, men dette liknar meir på å bruke svenskeflagget!

Dei beste symbola er dei unike og ekte. Dei som rører oss utan at vi treng å forklare oss i hel. Selje flaggar Sunniva og Florø flaggar silda. I Nordfjord kappast Eid og Gloppen om å strigle den finaste hesten, slik dei alltid har gjort. Og det er ikkje til å undrast over at Høyanger og Årdal slår om seg med kraftsymbol om smelting og industri.

Det mest uforståelege symbolet – det viftar dei med i Lærdal. To ubestemmelege gule figurar på raud botn liknar mest på ”to reker” som ligg att på kaikanten i Florø, men på sentralbordet i Lærdal kommune fekk eg høyre at dei symboliserer to drakehovud på Borgund stavkyrkje. Greit å få det forklart!

Det mest morosame symbolet finn vi i Vågsøy. Ufrivilleg morosamt. Her er det ”to rorblad” som skal syte for at dei held styringa. Eg trur neppe dei ville valgt dette i dag – rett etter ”Tall ships race”. Eg smiler ved tanken på at dei heiser ”to kommunale rorblad” i høgste mastetoppen på Måløy hamn.

PS:
Vil du ha full oversikt over den kommunale vimpelskogen i fylket? Eg sjekka på nettet. Av dei 26 kommunane har 10 valgt gamal historie: Balestrand dreg sverdet til kong Bele, medan eit vikingskip frå Sogndal feirar sigeren ved Fimreite. Enno godt at Sogndal styrde unna tjuvradden Gjest Bårdsen.

I Askvoll og Gulen slår dei om seg med krossar, medan Jølster brukar bumerket til landshovdingen Audun Hugleikson. Lærdal og Luster syner symbol frå stavkyrkjene i Borgund og på Urnes. Hyllestad snurrar dei gamle kvernsteinane, medan Selje speglar seg i den heilage Sunniva.

Tre flagg hentar symbol frå kysten og fire frå naturen. Vi har sild i Flora, to rorblad i Vågsøy og tre naustmøne i Naustdal. I Bremanger rullar havbåra og Solund syner oss øyane i havet. I Stryn ser vi verna lindeskog i Flostranda, og i Gaular renn naturleg nok elva. I Høyanger og Årdal er stikkorda kraft og industri.

Landbruksfylket markerer sju flagg. Geita frå Aurland held hestane i Eid og Gloppen med selskap. I klassen for landbruksreiskap brukar Førde plogen på den matjorda dei ikkje har bygd ned, medan Hornindal svingar ljåen i slåtteenga og Vik sigden i kornåkeren. Eple vert heidra i Leikanger – og det er på sin plass – for Leikanger er no heile fylket sin ”Edens hage!”