Vi takkar Ole Johannes for godt samarbeid og god innsats og ønskjer han god tur på bt.no/sprek.

 Roy Raasholm Fauske, redaksjonssjef i NRK Sogn og Fjordane

Furet, blodskutt. Det er ikkje mykje med meg no.

No er eg sjuk, no. Sjuk som faen, som Ari Behn ville sagt det. Det finst nok ikkje mange som har vore så sjuke som meg. Som kan fortelje om det, i alle fall…

Du kan nok ikkje forestille deg kor sjuk eg er. For å være så sjuk som eg er no, det er det nok berre dei aller mest topptrente som overlever. Det begynte fredag morgon. Eg vakna av at eg skulle dra pusten, men så fekk eg det ikkje til. Det var akkurat som det hadde sett seg ein propp i luftrøret heilt øverst i lungene mine. Eg drog til, og så skjedde noko som eg trur må ha vore som ei omvendt tyggegummi-boble, nedover i lungene mine. Tyggegummibobla hadde same konsistens som frisk harpiks, rett frå granleggen. Like limete var ho og. Og kanskje ispedd litt saltsyre. Slik kjennest det, i alle fall. Denne hinna spreidde seg tynt og fint utover kvar einaste vesle avkrok i heile det stakkars pusteapparatet mitt.

Så begynte eg å hoste. Dette var fredag. Natt til søndag hadde eg ei spesielt minneverdig hoste-økt. Den begynte klokka 04.31, og heldt på til 06.11. Då drog eg for første gang eit heilt innpust utan å utløyse eit nytt hosteanfall. Det er omtrent like lenge som eg brukar rundt Gjøsetstølen på klabbeski, og omtrent like sliten var eg. Eg er ute av trening når det gjeld hosting. Den gong eg røykte var det å hoste omtrent som å riste ut ei gammal fillerye. Slik høyrtes det ut, og same effekt hadde det vel på nærmiljøet og.  Men no? Det riv i brystet på meg så tårene sprett. Støl er eg, og eg ventar berre på at eg skal hoste på meg eit ribbeinsbrot. Det har eg gjort før.

Søndag kom leddverken og dei stive musklane. Og haudeverken. Alle diskantlydar stikk inn i hjernen min som ru, rima nåler. Radioen på kjøkkenet er uuthaldeleg. Eg høyrer suset av bilane frå langt inni Årbergsdalen. Natt til mandag fekk eg feberfantasiar. Eg fekk for meg at dyna mi vog fleire hundre kilo. Den låg over meg som eit traktorlass med varm myrjord. Heldt på å klemme pusten ut av meg. Med ein kraftanstrengelse fekk eg velta dødsmatta av meg og ut på golvet. Ein halvtime seinare vakna eg av at eg skamfraus. Hakka tenner. Drog på meg dyna att, ingen varme der. Hosta ein times tid, men det hjalp lite.  Døste av litt, vakna av at eg fraus. Og måtte tisse. 2 varmegrader på rommet, kroppen kaldsvett av feber. Gruing. Måtte gå til slutt, gitt. Låg lenge på varmekablane på badet før eg manna meg opp til dei ti metrane tilbake til senga.  

Mandag. Snørr. Krekar meg til butikken for å kjøpe kamferdrops og te og Otrivin. Butikkdama ser fort vekk, ho har sett noko. Noko ekkelt. Eg ser det og. Ein fem centimeters blank snørrdrope som heng ut av eit nasebor. Mitt nasebor. «Hjem i skam». Det er sånt sportsjournalistar skriv. No veit eg kva det er. Ringer og avlyser forestilling på UWC i rein snørr-angst. Gløymte Otrivinen. Hurra. Går til doktoren, snik meg inn i dottra min sin time. Stygg oppførsel, men eg MÅ ha Cosylan. Legen finn mange tankevekkande ting på ein lapp han får ut av ei maskin. Lungebetennelse. Han skriv ut pillar til meg. Brune pillar. Fargen er kanskje ikkje så nøye.

Dette er det eg orkar av underhaldning i dag. Ei kjøtmeis. Eg kallar han Kåre.

Tirsdag. Pustar grunt. Kanskje eg kan utsetje første hosteanfall. Kanskje ein kaffi først. Har ikkje trent på fem dagar. Må sette meg på kista i andre etasje etter å ha gått opp trappa. Heilt gåen. Trening når du er sjuk bryt ned kroppen. All trening bryt ned kroppen. Men så reparerer han seg tilbake til der du var, og litt til. Når du er frisk. Men ikkje når du er sjuk. Då berre bryt du ned.  Men ein gåtur, kanskje? Berre for å halde forbrenninga oppe? Sjekkar termometeret. 38,5 grader celsius. Panna mi er blank av svette. Forbrenninga er det visst ingen ting i vegen med.

Ser på fuglane på brettet. Blåmeis, kjøtmeis, rødstrupe, sporv. Misunnelig på Ottar Hov, som har rødsisik og fleire andre som eg ikkje veit namnet på ein gong. Og Norvald Stedje, gamleredaktøren i Sogn Dagblad, som hadde to ekorn på brettet sitt. Det skulle eg gjerne hatt. Og ein kopp varm te, med tre kamferdrops i. Det skulle eg og gjerne hatt. Kanskje når kona mi kjem heim frå jobben…

Eg gidd berre ikkje gå svolten og legge meg. Eg gidd eigentleg ikkje gå svolten eit sekund på dagen heller. Men då må ein passe på kva ein puttar i munnen. Hemmeligheten min er å stappe på med sunn mat, så det blir så lite plass til usunn mat som mogeleg.

Det einaste måltidet eg hatar, er frokost. Det smakar berre ikkje godt. Favorittfrokosten min i mange år var to koppar kaffi med honning og H-melk, og tre Petterøes 3 rullings. Den første av dei skulle helst vore rulla og røykt litt på kvelden før, så den var ekstra god og sterk, og så inntakast på toalettsetet, der du vart så svimmel at du måtte halde deg i veggen for ikkje å dette på golvet. Sinnssjukt.  Av openberre grunnar har eg måtta innsjå at dette er eit avslutta kapittel. Den einaste frokosten eg får ned no er havregryn. Dei må stå og bløyte seg litt i skummamelk, og så skyflar eg dei i meg. Tre timar seinare blir eg svolten. Då et eg eit dobbelt Ryvita Sesame knekkebrød med skinkeost og fårepølse. Og no snakkar vi delikatesse.  Det greier seg med eitt dobbelt knekkebrød. Eg trur det er fordi eg et det med ein gang eg blir svolten.

Tre timar seinare, litt svolten igjen, nytt dobbelt knekkebrød. Så middag, då et eg berre ein pitteliten porsjon, ellers blir eg så trøtt og får så lyst til å sove middag. Så er det ein kopp kaffi, og så er det ut og trene. Etter trening er eg veldig svolten. Då gjeld det å ete seg ordentleg mett på sunn mat, så ein ikkje blir gåande og småknaske usunne ting som sleng i skapa her og der utover kvelden. Min favoritt er Torske-Nuggets, som eg tørrsteiker i steikeovnen, med wok-grønsaker til. Grønsakene hiv eg frosne i steikepanne (steikepanna nokså full), dampar dei under lokk til dei er tinte og møyre, så dryp eg ei spiseskei sesamolje, pluss litt krydder over og rører saman. Herleg kveldsmat, som du kan ete deg stapp mett på, utan at det blir så veldig mange kaloriar av det.

Å krige mot juleflesket utan fisk og grønsaker i frysen er som å opne posten (les: rekningar) utan pengar på konto: Det kan ikkje gå bra, det.

Korleis det går? Du skal få oppdateringar fleire gonger i veka framover. Krigen er i gang!

Blåmandag. Eller kanskje feite-tysdag..

Jule-fella sto open og velsmurt, egna med pinnekjøt, juleøl, raspeballar og fleskefeitt. Eg gjekk rett i, og den lukka seg rundt meg med eit varmt, fett, saftig schwopp!

– Det er ikkje mulig, tenkte eg den gongen tidlegare Brann-spelar Raymond Kvisvik kom att frå juleferie og hadde lagt på seg ti kilo. Det er nok desverre det.

No skal du få mi favoritt-oppskrift på julekveldsmat: På julafta passar du på at det blir dampa så mykje pinnekjøt at det er att rikelege mengder etter middag. Så, før pinnekjøtet blir kaldt, dreg du kjøtet (og ikkje så reint lite fett) av beina og legg alt saman på ein tallerk i kjøleskapet.

Dag 2: No tek du fram nokre kalde raspeballar og skjer i fine bitar. Hakk litt løk, og hakk det kalde pinnekjøtet i passe bitar. Hiv det i steikepanna. Gløymte du steikefett? Det står ei skål med kaldt baconfett i kjøleskapet. Det gir god smak. Så er det berre å brune heile kladasen, krydre godt med pepar. Skyll ned med Ringnes julebokk, som er så tjukt av karbohydrat at du nesten må ete det med skei. Dette er kraftkost. På ei lita skål av dette vil eg tru ein tømmerhoggar kan halde det gåande 24 timar i døgnet.

Julekurv frå arbeidsgjevar. Den ligg på sideflesket no...

Legg så til fire veker med så travle dagar at du rett og slett ikkje får klemt inn meir enn tre-fire treningsøkter, så skal du sjå sideflesket kjem fint på plass. Eg frykta det verste då eg gjekk på vekta i dag. Eg tok rett nok  ikkje ein Kvisvik, men eg er ikkje så langt i frå heller: 126,5 kilo. 6,5 kilo har eg lagt på meg siste månaden.  Fy fader.

«Easy come, easy go», sa Elvis Presley. Han hadde nok ikkje prøvd å slanke seg. Men det visste vi jo.

Utgangsposisjonen. Håkki. Ein håkki-sveis ville nok skapt ein meir aerodynamisk overgang frå hovud til rygg.

I jula gjorde eg for første gang på mange år det uhyggelege karsstykke å sette rett utfor siste bakken i femkilometeren på Langeland skisenter.

Før du ser på videoen, skal du vite følgjande: Bakken er ganske lang, eg tippar nesten ein kilometer frå du startar til du stoppar. Sporet er som regel til å stole på, men det er ein ting som er litt uhyggeleg: Du har ikkje oversikt over heile bakken. Rett før den siste bratta kjem det ein liten knekk som gjer at du ikkje ser om det kjem nokon imot. Det gjer nesten aldri det, men nesten er ikkje godt nok. Eg har opplevd unge friskusar med fire ungar komme i fiskebein rett opp sporet der. Eg har snakka til dei, og fått høglytt kjeftbruk tilbake. Så vanlegvis plogar eg godt, heilt til eg ser over knekken, og så slepp eg meg utfor. Med GPSen har eg målt topphastighet på over 70 km/t der. Då går det så fort at tårene renn ut av augene på deg, og rett bak og inn i øyregangane dine.

Det går rykter om målingar på over 90 km/t der, og det trur eg på. Mi måling var på tørt, trått føre, og på glatt føre går det sjølvsagt mykje fortare.

Men denne ettermiddagen var det så seint på dagen at småbarnsfamiliane var gått heim, eg hadde køyrt bakken ein gong allereie og visste at sporet var til å stole på (ingen badekar-groper etter fall midt i sporet), eg sto lenge på toppen og lytta etter lydar lenger nede, men det var heilt stilt. Og til slutt bestemte eg meg for å starte opptaket, og sette utfor. Til å begynne med kommenterer eg med den litt ironiske tulle-sørlandsdialekten min, men underveis blir eg så livredd at eg heilt gløymer den kule stilen og går over til ukontrollert skriking og stønn.

Sjekk videoen her:

Eg syns eg var flink siste to månadane før jul: 4-5 kveldar i veka gjekk eg skogsvegen opp til Foss-stølen (320 høgdemeter). Før snøen kom, var det nesten litt for lett til å kalle ei treningsøkt, men eg brukte no 35 minutt på å komme opp, og det med puls heilt oppunder det eg greier. Så kom snøen, og så vart det tyngre. Berre det at det er litt glatt gjer det med ein gong mykje tyngre. Når eg etter ein månad kom meg opp på dei same 35 minutta, til tross for opp til 20 cm djup snø, så syns eg det var ganske bra.

Så kom den første skituren. Eg gjekk rundt Gjøsetstølen (12 km preparert løype) med hodelykt. Alt i første bakken skjøna eg at det var litt tidleg i sesongen for den løypa. I god fart kom eg ut på ein femten-tjue meter lang issvull. 30 km/t,  null styring, skia stadig meir på tvers, og eg måtte gjere eit lite hopp for å  sette skia i fartsretningen idet eg glei av isen. Hadde eg tryna der (og det er ikkje noko pent ord, men det er jo akkurat det det er snakk om) så hadde eg slått meg forferdeleg.  

Etter det stolte eg ikkje på sporet i nokon unnabakke. Full ploging. Og når ein veit at ploge-musklane er dei det gjer mest vondt i dei første turane, og at det som normalt er dei rolige partia der ein kan slappe litt av (unnabakkane) brått blir det mest slitsomme, då blir turen tung. Eg var temmeleg utkjørt då eg kom heim.

Etter fjorten dagar på ski kan eg trygt skrive under på det mange har sagt før meg: Langrenn er ein heilt anna (og mykje meir komplett) mosjon enn gåing til fots. Du kjem på eit heilt anna sliten-nivå når du brukar musklane i heile kroppen for å komme deg fram.   

Men kjekt? Å ha bedre form enn på mange år? Å kunne gå på jamnt og trutt både ti og femten kilometer utan å ta pause? Herleg. Eg gler meg kva dag til å ta fram skia. Eg tar dei faktisk ikkje fram, ein gong. Dei har fast plass i bilen.

One down. Millions to go...

Førjulsvinteren byr på kald-svett moro for treningskåte: Rypejakt.

Eg har etter kvart lært å ikkje fortelje kor eg går på rypejakt, fordi det brått vrimlar med jegrar der og bestanden blir nedskoten. Ein kamerat av meg opplevde at etter at BT i haust skreiv at det var mykje ryper i eit terreng på Voss, fann han 30 jegrar i terrenget sitt på Mjølfjell, som tross alt er eit stykke unna. På ein dag reinska dei terrenget, og det var moroa for den sesongen.

Men på rypejakt har eg vore, saman med ein kamerat. Først peika han ut ein 3-4 kilometers runde litt lavt i terrenget, der han hadde lyst å gå. Eg syns det såg litt kort ut. Dette måtte no vere snakk om ein times rusletur? Så feil kan ein ta.

Den skulle syne seg å være meir enn tung nok. Det er rart med det: I laussnø til over knea blir det fort mosjon av det. Eg hadde bestemt meg på førehand å halde så lavt tempo at eg ikkje løyste svetten. Det skulle vise seg at eit så lavt tempo fanst ikkje.  Eg datt og velta og rulla bortover ei fjellbjørkeli, oppdaga etter kvart at lommene måtte lukkast, snøen taut inn overalt. Brått kaklar det to meter nede til venstre for meg, vengeslag, eg kastar meg rundt, hiv opp hagla, misser balansen, kjenner det, men registrerer samstundes at eg i oppkastet la kornet rett på fuglen, let meg falle mot venstre, følgjer rypa med kornet, og dreg av skotet eit tidels sekund før rypa forsvinn under himmelsynet femten meter frå meg. Ho er daud i skotet, smokkar inn i ein bjørketopp, dett i bakken og rullar nedover lia. Langt nedover lia. Langt nedover den fjellbjørkesammensuriete, djuplaussnøkavete lia. Her skal det ikkje bli lett å komme seg opp att. Om eg i det heile teke greier det. Eg rutsjar meg nedover, kavar meg rundt i laussnøen, finn rypa. Baksar meg oppover i det kvite pudderet, kjem opp att, dyvåt av svette i tolv minus. Har ikkje kle-byte i sekken. Programmet for resten av dagen er greitt: No er det å gå så hardt at ein held varmen så lenge ein orkar, og så er det slutt.

To timar held det, så tuslar vi mot bilen, fullstendig pumpa. Hua mi er så sveitt og så frosen at eg kan setje ho frå meg som ein hjelm. Men gøy? Det er ikkje synd i ein mosjonist, når han kan trene på denne måten…

Måneskinsryper. Julemiddagen er sikra.

Gunn Aamdal Mongstad skodar ut over sitt øyrike.

Strålande utsikt, geologiske godbitar, dronning-historier, ei songarinne som guide, og eit vellukka frieri. Pollatind-turen med Solund-ordførar

Gunn Åmdal Mongstad baud på store opplevingar:

Ein solskinsdag for nokre år sidan var det ei kvinne i Solund som fekk seg ei lita overrasking: Ute på sjøen låg kongeskipet «Norge», og  i hagen hennar sto det eit heilt følgje, deriblant dronning Sonja. Ho hadde sett Pollatind frå skipet og fann ut at opp dit ville ho, og det på timen. 

Og det er ikkje rart. For om Pollatind ikkje ruvar så høgt (547 moh), så er det eit flott fjell med strålande utsikt. Eg telte tre oljeplattformer i horisonten.

Ein fjelltur i Solund blir dessutane veldig fort ei geologisk studie. Heile kommunen består av (delvis) lyngkledde berg, og all berggrunn er konglomerat frå Devontida. For rundt 400 millionar år sidan fans det tre kontinent i verda. Litt nord på det euramerikanske kontinentet gjekk ein gigantisk flod ut i havet, og der vart det avsett sand, slam og rullesteinar. Desse steinane stivna i slammet og vart til konglomeratet som i dag utgjer Solund kommune.  Det same konglomeratet finn du forresten att i Storehesten-massivet, Lihesten, Hornelen og Gjegnen.

Og det ser du: I alle brotflater (vegskjeringar) ser du eit glitrande mylder av forskjellige småsteinar, «støypt» inn i berget. På  svaberga er overflata ru og knudrete av alle småsteinane som stikk ut av berget. Dette gir godt skofeste, men barbeint kjem du ikkje langt. Det gjer rett og slett for vondt. Den vakre steinen har lokka steinprodusentar til å prøve å skjere steinplater til kjøkenbenkar og bygningsbruk, men det høge innslaget av kvarts (som smuldrar lett) gjer at steinplatene blir for ustabile.

Til turbruk, derimot, er det altså perfekt. Eg møter Gunn ved avkjørsla rett før Solund verft, der eit litt ruskete skilt markerer at her byrjar stien til Polletind. Etter nokre økter no med gamle fjellfantar som Ingemar Nordstrand, Leiv Sønderland, Jarle Berge og  Jan Egil Fimreite, var det ei herleg forandring å gå med ei søt, sjarmerande kvinne på min eigen alder. For Gunn Aamdal Mongstad er ei skikkelig hyggeleg dame. Eg insisterer på at ho må då vere yngre enn meg, (og det trur eg ho likar å høyre), men det viser seg at eg tek tre-fire år feil.

Undervegs får eg eit innblikk i korleis det er å bu i ein pitteliten kommune.  Og det at ho fortsatt er gift, for det har no faktisk vore på hengande håret. For han fekk hjartestans på undersøkelsesbenken på doktarkontoret, men heldigvis hadde kommunen kjøpt hjartestartar fire månader før, så dei fekk no sveiva han i gang igjen. Det var jammen flaks, for dermed kunne Gunn arrangere surprise-femtiårsdag i sommar.

– Eg hadde lurt unna kontantar i lengre tid, så han ikkje skulle sjå på bankutskriftene kva eg heldt på med. Eg nikkar, eg veit korleis det er å være gift med ein økonomisjef.

Turen er tyngre enn ein kanskje skulle tru, for med det gode fotfestet går stien rett opp, nesten uansett kor bratte berga blir. Men Gunn dreg historier som perler på ei snor, så tida går fort. Dessutan er det ein ting som er litt spesielt, i eit landskap totalt blotta for vegetasjon høgre enn tretti centimeter: Du har flott utsikt absolutt heile tida. Før eg veit ordet av det har vi klatra opp på platået, og så er det relativt flatt inn til varden.  

Og FOR ei utsikt: Alden og Kinnaklova tronar på ei glitrande havflate nord for oss, Gjegnen, Ålfotbreen og Gjegnalundsbreen i nord/nordaust, Jostedalsbreen i aust, Blegja og Hestane innafor, Lihesten eit børseskot unna, Brosviksåta med Gulen-sendaren, og eit imponerande utsyn over dei tusenvis av øyar og holmar som utgjer Gulen og Solund. Spesielt slår det meg for ein kjempestor kommune Gulen er. Spesielt er det og å sjå Sognefjorden frå dette perspektivet, eg kjenner att slyngene eg så langt berre har sett på kartet.

Og så ser vi oljeplattformene ute på havet. Tre stykker, som  pressekontakt Gisle Johansson i Statoil seier er plattformene på Gjøa-feltet. Lenger unna er det ikkje. Men pengane renn altså til Stavanger. Og Oslo.   Det er rart, du… 

Og så skjer det som lett kan skje, når ein er på Vestlandet: Nokon kastar eit blikk på ei klokke, og kjem på noko om ei ferjerute, og så spring vi.  Vi spring faktisk så fort at eg heldt på å bryte beinet, idet eg trakka ned i ei forræderisk glipe mellom to steinar, skjult under lyngen.  Men vi rekk det. Vi har no rukke noken ferjer før, vi.

Sjå bileta frå fjellturen med Gunn Mongstad her.

Det er no søtt, då. Kanskje Pollatind blir friarfjellet heretter?

Gunn er veldig opptatt av boka. Ho vil skrive seg inn. Og der finn ho det: Frieriet. Ein ung mann tok med seg ei ung kvinne til toppen av Pollatind for å legge fram ei sak for henne. Og han fekk ja! Det er no nesten litt rørande.

– Ta det rolig. Vi skal no opp tusen meter. Du skal få sjå flotte ting, det skal eg love deg, seier Jan Egil.

– Opp her skal vi, seier Jan Egil og peikar opp lia ved Hjellefossen, ytst i Utladalen. Eg får litt same kjensla som då eg fekk sjå kor eg skulle gå opp Gråberget i Høyanger: Dette er sjølvmord. Men det går faktisk veldig greitt. Stien snor seg fram og tilbake, og det er faktisk berre heilt i begynnelsen det er litt bratt.  Inn Hjelledalen får eg sjå korleis det artar seg når det er lemenår: For kvar femtiande meter skvett det opp eit lemen rett framfor beina mine. Og dei kan verkeleg skvette, det skal eg love deg. Dei sprett i været og slår kolbøtte i rein skrekk, og så pilar dei innover stien til finn eit hol å gøyme seg i. Og finn dei ikkje det, så stoppar dei og gneldrar og pip så det er reint komisk. Enkelte stader rett og slett myldrar det av dei. Det lever og spring og raslar over alt rundt oss, eg har ei kjensle av at det er minst femti stykker innanfor ein radius på ti meter. Stølsvollen på fjellstølen i Hjelledalen er rett og slett gjennomhola av lemengangar.

Denne stølen er no forresten den vakraste eg har sett. Det er tydeleg at her er det ein stor gjeng som er glade i fjellivet og stølane sine, som møtest jamnt og trutt og i det heile tatt morar seg storleg.

– Julebord har vi og, ein gong ut i januar. Ved tjønna her oppe skaut vi ein elg ein gong, og den for midt uti tjønna før han dauda. Ein av oss kledde av seg og sumde ut med eit tau, så vi skulle få slept han til land. Jakthunden følgde etter ut, men han syntes vel vatnet vart litt kaldt, for han kravla opp på elgen og sat der mens vi drog han til land. Det var litt moro, fortel Jan Egil.

– Og kvart år har vi fiskekonkurranse. Vi samlast ein ti-tolv stykker, og så fiskar vi, og om kvelden er det rett på grillen med alt i hop. For sikkerhets skuld set vi no eit garn og.

Stien opp til Morkaskori er lettgått og fin, og plutseleg står vi og ser utover Vettismorki. Du hendelse. For føtene mine opnar det seg eit område så stort som ei heil, lita verd, ei vidstrakt slette/gryte med ein eventyrskog av gigantiske fjellfuruer, og kanskje kvar femte daud, grå og tørr. På haustraude grasmoar ligg speilblanke tjørner og glitrar, og eg seier til Jan Egil at her skulle vi blitt ei veke.  Det er som å gå rundt i eit maleri av Kittelsen. Eventyrleg.

– Ei storfuru som denne brukar 600 år på å vekse opp, og 600 år på å daude. Så veltar ho, og så brukar ho 600 år på å råtne opp, fortel Jan Egil. Stammen eg nett tråkka over kan altså godt ha vore ei spire den gong Jesus vandra rundt på jorda. Eg syns det virkar sannsynleg.

Haust i Utladalen

Midt i Vettismorki ligg forresten DNT-hytta Ingjerdbu, om du skulle ha lyst til å ta deg ein overnattingstur.  Det er ein koseleg stølsvoll, og frå utedoen har ein visstnok utsikt over heile Hurrungane frå sørsida. Det skal eg ikkje ha sagt noko om, for det fantastiske fjellmassivet låg innhylla i fjorten lag skodde og skyer så lenge vi hadde (eller kunne hatt) utsikt mot det.

Vi tuslar fram mot kanten ned til Utladalen, og brått kjem vi fram til ei utsiktsplattform, som stikk ut mot Vettisfossen. Kor majestetisk det er, med ein foss som dett 273 meter i fritt fall før han knusest mot berget, det vil eg ikkje ein gong prøve på å beskrive. Men flott er det, når eit vindkast brått knuser vasstrålen til eit gardin som svevar oppover mot oss, før det dett tilbake mot jorda. Og brukar mange, mange sekund på det. Sjekk video her:

Eg kunne tenkt meg å bli der ei veke og, eg, men det lir mot kveld, og Jan Egil vil helst ha gått stien ned til Vetti Gard før det mørknar. Og det seier eg ikkje noko på. Det er bratt, og her og der ganske høgt utfor og. Det begynner å demre for meg at ein vand, gamal fjellfant datt i døden her for 15 år sidan. Jan Egil kan forsåvidt bekrefte det, men av hensyn til etterkommarane vil han ikkje snakke vidare om det. Han er ein omtenksom kar, Jan Egil.  

Ni og ein halv time brukte vi, på 22 kilometer. Neste gang skal eg bruke ei heil helg. Og så skal eg ta med kona mi, og så skal vi overnatte på Ingjerdbu, og neste dag skal vi gå ned til Vetti, og så skal vi gå inn og sjå Vettisfossen frå nedsida også, og så skal vi ta inn på Vetti gard (kr 640 i heilpensjon). Er ikkje det eit fint program for ei romantisk helg, så veit ikkje eg

Sjå bileta frå turen til Vettismorki

Stien, dekka av blank is. Legg eit tynt lag nysnø oppå der, og du har ei dødsfelle.

Fjell-sesongen er på hell. I dag måtte eg avbryte rypejakt-turen, rett og slett fordi is og snø gjorde det for farleg:

Natt til i dag var det ni kuldegrader og liten kuling i fjellet. Det veit eg, for eg var der…

Tirsdag ettermiddag gjekk eg innover til ei hytte eg får låne, i fjellet mellom Høyanger og Viksdalen, på rypejakt, saman med to kameratar. På veg inn kom vi over eit rypekull, og sette etter dei.

– Skal eg setje att sekken (12 kilo) her? tenkte eg idet vi tok av frå stien. Men ingen veit kor haren hoppar, langt mindre kor rypa fyk, og det kunne bli langt å gå tilbake etter sekken. Eg tok han med. Vi runda ein krok i dalen, og brått var vi framme i vinden. Liten kuling. Adskillige kuldegrader. Gjennomsvett tøy. Ingen god kombinasjon. Eg opna sekken og tok på meg alt eg hadde av klede, og når eg då snørte hetta utanpå hua og gjekk på det eg klarte, heldt eg akkurat varmen. Men nista åt eg mens eg gjekk.

Tre timar følgde vi rypene, men vi kom aldri innpå. Dei er ikkje heilt kvite enno, og dei lettar på 300 meters avstand. Klokka seks tok eg farvel med jaktkameratane for å gå åleine inn til hytta og overnatte der. Ti minutt etter at eg var blitt åleine, glei eg på eit frose berg og datt nokså hardt.  – Fy fader, tenkte eg. – Tenk om eg hadde vrikka foten der? I liten kuling, mange kuldegrader, våte klede og null mobildekning? Ingen ville leita etter meg, for alle reknar med at eg blir i fjellet natta over? Eg ville ikkje overlevd i tre timar.  Etter det gjekk eg nokså forsiktig.

Slik skal ei hytte være. Røkke kan ha palasset sitt for meg.

Men når du då, i hylande vind, kjem fram til hytta, får fyr i ovnen og kaffi i koppen, og sit der med ei varm dyne rundt deg, og varmen begynner å lure seg ned frå taket, kosar du deg då? Sjekk videoen og døm sjølv:

Neste dag hadde eg tenkt å gå på fjellet. Men åleine, utan mobildekning, og med blankfrosne berg under snøen? Nei. Det er over grensa til det forsvarlege. Så eg sto opp (med innetemp under null), fyrte i ovnen, kokte meg kaffi, og hoppa under dyna att til ein time med god bok, kaffi og knitring i ovnen. Så gjekk eg heim att. Veldig forsiktig.